Rederij Lampedusa: rondvaart met vluchtelingenboten

Vluchtelingenboten van het Italiaanse eiland Lampedusa krijgen een tweede leven in Amsterdam. Ga mee met een rondvaart van Rederij Lampedusa. Vaar door de Amsterdamse grachten en hoor (levens)verhalen van hedendaagse vluchtelingen.

 

Het is een prachtige, zomerse dag in april. In het mini-haventje van Mediametic (Dijkgracht 6) in Amsterdam liggen twee kleurrijke boten van Rederij Lampedusa. De boten zijn een gift van de Italiaanse overheid. En dat is een uitzondering, ze geeft niet dagelijks boten weg. De vaartuigen hebben een historie. Ooit waren het Tunesische vissersboten, daarna werden het smokkelboten. Niet voor drugs of goederen, maar voor mensen. Vluchtelingen die huis, haard en familie achterlieten in de hoop om in Europa een veilig bestaan op te bouwen.

 

Rondvaart in Amsterdam met de Hedir

Na een opknapbeurt zijn de boten nu geschikt voor tours door de Amsterdamse grachten en over het IJ. De kleine Hedir is de meest duurzame, want voorzien van een elektrische motor. Hedir betekent zoiets als donder of gebrul. Een grootse naam voor een fluisterstil varend bootje dat twaalf passagiers kan vervoeren. Alhoewel er tijdens de laatste overtocht van Tunesië naar Lampedusa maar liefst 67 bootvluchtelingen op zaten. Geen idee hoe dat paste.

Sami staat achter het roer. Zijn afkomst blijft een mysterie. Hij komt uit de hemel, lacht Tommy. Tommy is de verhalenverteller tijdens deze rondvaart. In het dagelijks leven is hij schrijver en theatermaker. En ja, ook vluchteling. Uit Egypte.

 

De vluchtelingen van Amsterdam

Varend langs de statige grachtenpanden verhaalt Tommy over de immigranten in Amsterdam. Soms lijkt het alsof immigratie iets van de laatste decennia is. Maar er zijn altijd al mensen geweest die op de vlucht gingen voor de situatie in hun eigen thuisland. Zo ook eind 16^de, begin 17^de eeuw. De toenmalige vluchtelingen kwamen niet van ver. Het waren voornamelijk mensen uit de Zuidelijke Nederlanden, Duitsers, Scandinaviërs en Oost-Europese Joden die naar de Republiek der Verenigde Nederlanden vluchtten. Ze werden niet altijd met open armen ontvangen. Hun godsdienst was anders, ze kleden zich flamboyanter, ze spraken andere talen. En ze waren met velen, zo’n 150.000. Toch bleken op den duur de voordelen groter dan de nadelen. Terugkijkend heeft de Republiek veel rijkdom en voorspoed te danken aan de immigranten. Amsterdam zou waarschijnlijk nooit de rijke stad uit de Gouden Eeuw geworden zijn zonder deze instroom.

 

Zelfs duiven zijn geïmmigreerd

We verkennen tijdens deze anderhalf uur durende rondvaart slechts een klein deel van de 165 grachten en 1281 bruggen van Amsterdam. Zelfs een van de ophaalbruggen blijkt gelinkt aan nieuwe Nederlanders: de Walter Süskindbrug die vernoemd is naar een Joodse Duitser die in Nederland meer dan 600 jonge Joodse kinderen uit handen van de Duitsers redde.

En immigratie blijkt zich niet tot mensen te beperken. ‘Onze’ duiven hebben blijkbaar Schotse roots en de ratten Russische voorouders, leer ik. Ik denk ook gelijk aan de groene halsbandparkieten die ik geregeld zie en vooral hoor in Amsterdam. Een van de recente dierlijke immigranten.

 

Fan van Oranje

Tommy vertelt ook zijn eigen vluchtelingenverhaal. Na de Arabische lente werd in Egypte blijven te gevaarlijk voor hem. Zijn plan was naar een van de Caraïbische eilanden te gaan omdat hij daar geen visum voor nodig had. Maar dat ging niet door. Zweden stond als tweede op zijn lijstje, maar daar kreeg hij geen visum voor. Dan maar Turkije, was de conclusie. Maar die nacht droomde hij dat hij naar Nederland moest gaan. Zijn moeder was niet verbaasd. Als jochie van vier juichte hij al als het Nederlandse voetbalteam een doelpunt maakte. Vanwege Ruud Gullit. Het is niet zomaar een verhaaltje. Hij laat een foto zien van hemzelf als tienjarig jochie waar op hij met trots een Oranje-voetbalshirtje draagt. Dus het werd Nederland.

 

Een nieuwe start

We varen verder door de prachtige grachten van Amsterdam. We horen over de historie en zien de mensen op terrassen langs het water genieten van het heerlijke voorjaarsweer. En ik realiseer me weer wat een geluk ik heb in dit land geboren en getogen te zijn. Vrijheid, voorspoed, vrede, kansen…

Tommy vertelt verder over zijn trauma’s. En over slapeloze nachten en nachtmerries maar ook over het volgen van dromen. Over de humor inzien van nare en rare dingen die gebeuren. En over negatieve gebeurtenissen in iets positiefs veranderen. Daarover gaat ook zijn boek ‘12 Dagen’ dat in september uitkomt. De titel slaat op de eerste twaalf dagen in Nederland. Hij dacht vrijheid gevonden te hebben maar zat bijna twee weken vast. Dat boek moet je lezen, al was het alleen al voor het hilarische verhaal over de bus die langs het vluchtelingenopvangcentrum reed waar hij enige tijd verbleef.

 

Boek een rondvaart bij Rederij Lampedusa

En dan zijn we terug bij Mediametic. De tour had van mij veel langer mogen duren. Het was interessant, amusant, leerzaam en ook gewoon leuk.

De rondvaarten van Rederij Lampedusa zijn zeker niet alleen voor toeristen. Of eigenlijk zijn ze juist interessant voor Nederlanders. Na bijna 30 jaar in Amsterdam gewoond te hebben, hoorde ik verschillende dingen over de stad die ik niet wist. Maar het is vooral interessant om het persoonlijke verhaal van hedendaagse immigranten te horen.

Op de website van Rederij Lampedusa kun je een tour boeken, met een heel gezelschap of individueel.

PS: de Oosterdoksdraaibrug van de Oosterdokskade naar de Dijksgracht is voorlopig niet in gebruik. Vanaf station Amsterdam Centraal kun je Mediametic bereiken via de De Ruijterkade en over het water bij de Piet Heinkade naar beneden.