Sinds de energieprijzen door het plafond gaan, denkt iedereen meer dan ooit na over het gas- en stroomverbruik in huis. Natuurlijk is het fijn om geld te besparen, maar het is gelijk een mooi moment om te checken hoe milieu(on)vriendelijk de woning is.
Goed isoleren is een eerste punt van actie, daarmee bespaar je snel geld en energie. Maar ook cv-ketels verdienen aandacht. Dus stel, de cv-ketel is aan vervanging toe, wat is dan de meest portemonnee- en/of milieuvriendelijke keuze?
Duurzame energie gaat een steeds belangrijkere rol spelen in woningen
Energieleverancier Vattenfall wekt ook stroom op met windmolens
Energiecentrale Vattenfall
Warmtepomp
Nederland wil op termijn gasloos worden, dus daar kun je nu alvast rekening mee houden. Wat de beste manier van verwarmen is, hangt onder meer af van de situatie in jouw huis af. Voor een goed tot perfect geïsoleerde woning is een volledig elektrische warmtepomp een goede keuze. Daarmee wordt jouw huis volledig aardgasloos en bespaar je ongeveer de helft op CO2-uitstoot. Maar, warmtepompen zijn wel een prijzige keuze, zelfs als je er subsidie voor krijgt.
Zuinige CV-ketels
Voor iets minder goed geïsoleerde woningen of mensen die simpelweg niet vele duizenden euro’s kunnen uitgeven aan een warmtepomp is een zuinige hr-ketel de beste optie. Misschien betaal je er iets meer voor dan voor een niet zuinige cv-ketel, maar het verbruik van gas is zoveel lager dat je dat bedrag zo terugverdiend hebt. Zo’n hr-ketel is goed te combineren met een hybride warmtepomp. Zo breng je jouw gasverbruik nog verder omlaag. Bovendien wordt de hybride warmtepomp vanaf 2026 waarschijnlijk verplicht. Ook voor de aanschaf van de hybbride warmtepomp kun je subsidie aanvragen.
Met de juiste cv-ketel kun je flink besparen op de energiekosten
Misschien krijg je ook nog subsidie van de overheid
Isoleren betekent besparen op energie-uitgaven
Geld besparen door je huis te isoleren
Slimme thermostaat
Ook als je nu nog niet kiest voor zo’n warmtepomp kun je de installateur van je cv-ketel vragen de aansluiting voor te bereiden zodat de pomp later makkelijk aan te sluiten is. En als er dan toch een installateur over de vloer is, vraag die dan gelijk een slimme thermostaat te installeren. Deze apparaatjes kunnen via een bewegingssensor en temperatuurregeling per kamer je energieverbruik moeiteloos verminderen. Nog een laatste aandachtspunt: de warmwaterklasse. De zuinige cv-ketels hebben label CW3 of CW4, goed voor het milieu en voor je portemonnee.
Geld besparen dankzij het verduurzamen van je woning
Ook met zonnepanelen kun je besparen op de energiekosten
Nieuwbouwwijk met zonnepanelen
Boeren in de buurt produceren prachtige producten. Zonde om die niet te gebruiken, vinden de bedenkers van Boerschappen. Samen met Home Made Chefs bedachten zijn de vegan prep box.
In de Boerschappen prep box zit ruim 12 kilo groenten! Dit is nog niet eens alles.
Pas op, hij is zwaar, waarschuwt de bezorger als hij mij de vegan maaltijdbox (formaatje kleine verhuisdoos) van Boerschappen overhandigt. Daar is geen woord van gelogen. Ruim tien kilo groenten zit erin, schat ik. Voor de zekerheid zet ik de doos op de weegschaal. Er blijkt 12,5 kilo aan gezond lekkers in te zitten! Plus vijf jars want ik heb een vegan prep box besteld en daarmee maak je vooral dingen die je na bereiding wat langer kunt bewaren. Denk aan ketchup en piccalilly of ingelegde paprika’s en zoetzure bietjes.
Recepten voor potten vol lokaal lekkers
Op de leaflet staat een webadres waar ik de recepten voor deze week kan vinden. Want Boerschappen werkt voor deze maaltijdbox samen met Home Made Chefs. Zij bedenken wekelijks wat je met al die oer-Hollandse groenten kunt maken. Speciaal daarvoor zitten er ook enkele zakjes met kruidenmixen in de doos, zodat je voor die smaakmakers niet speciaal naar de supermarkt hoeft.
Ingrediënten voor zelfgemaakte ketchup
Boerschappen: groenten uit de buurt
De groenten komen van boeren uit de buurt. Tomaten doen het goed in deze regio blijkbaar want daarvan zitten er heel veel in. Komt goed uit, want ik ben een tomaten liefhebber. Eén van de recepten is ketchup. Dat heb ik nog nooit gemaakt dus dat wordt mijn eerste test. De bijgeleverde glazen potten heb ik al volgens instructies gesteriliseerd. Het voorbereiden kost nauwelijks tijd, ketchup in de maak moet vooral lang pruttelen en inkoken. Geen probleem, intussen thuiswerk ik gewoon door tot een wekker mij waarschuwt dat het tijd is voor de volgende handeling. Na de huisgemaakte ketchup maak ik ook nog piccalilly, knolselderijsoep, ingelegde paprika’s en tot slot de zoetzure bietjes.
Paprika’s snijden voor een potje ingelegde paprika
De knolselderijsoep blijkt goed te combineren met de zelfgemaakte ketchup
Recept van Home Made Chefs
Ingrediënten zoetzure ingelegde bietjes
- 1 kg rauwe bietjes
- 300 gr suiker
- 300 ml witte wijnazijn
- 300 ml water
- 1 tl zout
- 10 kardemom peulen
Recept zoetzure ingelegde bietjes
Stap 1
Schil de bietjes en snijd ze in kleine blokjes.
Stap 2
Doe de gesneden bietjes samen met de kardemom peulen in een gesteriliseerde glazen pot.
Stap 3
Breng de suiker met het water, zout en azijn aan de kook en giet dit kokend op de bietjes totdat ze helemaal onder staan.
Stap 4
Draai nu warm de deksel op de glazen pot, laat afkoelen en plaats deze ondersteboven in de koelkast.
Stap 5
Na 3 dagen zijn ze goed genoeg ingelegd, maar je kunt ze ook nog makkelijk 3 maanden bewaren in een dichte pot.
Een deel van de oogst, na een dag koken en inmaken
MEER BEWAARBARE GERECHTEN
Ook tofu kun je lang bewaren als je het fermenteert. De smaak wordt er heerlijk intens door.
Eet gefermenteerde tofu eens als alternatief kaasblokje
En probeer ook eens een restje bloemkool te fermenteren. Heerlijk in een buddha bowl of salade.
Bloemkool kimchi, bloemkool op z’n Koreaans
Afgelopen jaar liep ik een etappe mee van de Boskalis Beach Cleanup Tour, de leukste manier om de stranden van Nederland wat schoner te maken. Ook dit jaar kun je weer meehelpen plastic en ander afval van onze kust te verwijderen. Opruimen was zelden zo gezellig en nuttig tegelijk.
(Plastic) afval verzamelen voor alle leeftijden
De Nederlandse kust van tot Schiermonnikoog is plusminus 523 kilometer lang. Vandaar dat organisator Stichting De Noordzee de route in etappes van 5 tot 10 kilometer heeft opgedeeld. Op de eerste dag begint er één groep in Zeeland en één op Waddeneiland Schiermonnikoog. Iedere dag neemt een volgende groep het stokje over.Twee weken later komen de laatste noordgroep en de laatste zuidgroep bijeen in Zandvoort.
Tientallen enthousiastelingen
Mijn strand-opruimdag begint in Wijk aan Zee met een goede espresso bij strandpaviljoen DITTIS SunSea. Cadeautje van de organisator, die koffie. Lekker! Dan geeft een medewerker van Stichting De Noordzee tekst en uitleg. Welk afval moeten we wel meenemen, wat kun je beter laten liggen, wat kan schadelijk of zelfs gevaarlijk zijn? Nog een groepsfoto en we kunnen op pad. Sommigen met handschoenen (slim) en een grijpertje op zoek naar allerlei soorten afval. Visnetten spoelen geregeld aan, blijkt al snel. Evenals ballonnen (in veel gemeenten al verboden) en plastic rietjes (die zijn vanaf juli 2021 verboden, evenals plastic wegwerpbestek en borden en plastic wattenstaafjes). Nu ik erop let, valt me pas op hoeveel klein afval er op het stand ligt.
Mijn etappe begint bij standpaviljoen DITTIS SunSea
Een espresso als brandstof voor de Boskalis Beach Cleanup Tour
Nog een groepsfoto van de etappe-deelnemers en dan aan het werk
Familieuitje: strand schoonmaken
De groep van vandaag verspreidt zich al snel over het brede strand. De Miss Beauty’s van alle provincies lopen mee, en ik zie veel families met jonge kinderen. Wat een leuke manier om kinderen te leren dat afval in vuilnisbakken hoort. En dat minder plastic gebruiken sowieso een goed idee is. Het traject gaat langs Tata Steel. Oeps, nogal een contrast, de schattige strandhuisjes tegen de duinen en daarachter de hoge schoorstenen van deze voormalige Hoogovens die geregeld enorme blobs aan rook de lucht in blazen.
Tata Steel is altijd aanwezig als je bij Wijk aan Zee op het strand loopt
De Nederlandse Miss Beauty’s lopen ook mee met de strandopruimactie
Beach Cleanup in cijfers
Op de website van Stichting De Noordzee staan veel resultaten van de opruimacties van vorige edities. In 2013 hielpen er 563 vrijwilligers, inmiddels is dat aantal ongeveer vervijfvoudigd. En daar blijft het bij. Vaak zijn er veel meer mensen die willen meehelpen, maar het aantal inschrijvingen is beperkt. Dat eerste jaar werd er 6590 kilo afval van de stranden geplukt. Het meeste afval werd in 2014 verzameld: in totaal 20.078 kilo. De laatste jaren is dat minder. Dat lijkt positief maar de hoeveelheid afval hangt ook af van stroming en getijden dus minder afval betekent niet perse dat zeeën en stranden minder vervuild zijn.
De buit van de dag, zakken vol plastic- en ander afval
Iedere deelnemer van de Boskalis Beach Cleanup Tour levert de zak met afval in
Het afval wordt iedere dag gewogen door Stichting De Noordzee-medewerkers
Meehelpen met opruimen?
In 2020 wordt er weer opgeruimd van 1 t/m 15 augustus. De inschrijving is nu (op 12 maart 2020) nog niet geopend maar je kunt je alvast aanmelden via een voorinschrijving waarna je een mail krijgt zodra de inschrijving opent. Doe dit zeker als je graag wilt meedoen, want veel etappes zijn al heel snel vol en het aantal deelnemers is beperkt.
In 2020 wordt de 8ste Boskalis Beach Cleanup Tour georganiseerd
Je kunt niet jong genoeg beginnen met afval verzamelen
Het hele jaar afval jutten
Op verschillende stranden is ook een grondjutters project gestart. Bij deelnemende strandpaviljoen kun je een jutzak lenen. Daarmee ga je het strand op en verzamel je afval. Een volle tas lever je in bij de strandtent en in ruil krijg je een gratis koffie of ijsje, afhankelijk van de locatie. Op de website van de grondstofjutters vind je een overzicht van deelnemende bedrijven.
Het hele jaar door kun je met een juttas afval jutten op de Nederlandse stranden
MEER PLASTIC OPRUIMEN
In Amsterdam en Rotterdam kun je met de organisatie Plastic Whale het water op in boten gemaakt van afvalplastic. Met een schepnetje ontdoe je grachten en rivieren van zwerfafval. Nuttig en ontzettend leuk om te doen.
Plastic vissen met Plastic Whale in Amsterdam
Onlangs was ik te gast bij het Little Italy event dat het magazine ‘De Smaak van Italië’ jaarlijks organiseert in Amsterdam. Lekker sfeertje. Ik volgde er een olijfolie-workshop en, tatarataaa, leerde zelf pasta maken.
Italië staat hoog op mijn lijst van favoriete vakantiebestemmingen. Fijne steden, prachtige natuur, overal omringd door cultuur en dan is er natuurlijk de Italiaanse keuken. Tijdens het evenement doe je inspiratie op voor een volgende reis maar veel bezoekers komen ook om allerlei lekkers te proeven en te kopen.
De Mediterrane keuken staat op de UNESCO lijst
Bijna 12 liter olijfolie p.p.
De Mediterrane keuken is UNESCO-immaterieel erfgoed, leer ik tijdens de olijfolie-workshop gegeven door olijfolie-expert Gregor Christiaans. En wat is de Italiaanse keuken zonder olijfolie? Een Italiaan gebruikt per jaar gemiddeld 11.5 liter olijfolie, Nederlanders slechts 0.9 liter. Na een inleiding mogen we proeven. Ik heb vaker proefsessies gedaan, onder meer bij olijfolieproducenten in Slovenië en Italië. Maar daar proefde ik alleen de goede, eigen producten. Ditmaal beginnen we met een supermarkt-olijfolie. We weten inmiddels dat een olijfolie fris moet zijn, een bittertje moet hebben en iets van scherpte in je keel als je de olie doorslikt. Klopt alles, dan heb je een goede extra vierge olijfolie. De eerste olie heeft alleen een scherpe nasmaak en doorstaat daarmee de proef niet. De andere twee zijn echt totaal anders. Lees: veel lekkerder. Proef je dit verschil, dan koop je nooit meer een goedkope olijfolie in de supermarkt.
Italianen gebruiken 11,5 liter olijfolie p.p.p.j.
Olijfolie in de hoofdrol
Er zijn nog twee verrassingen tijdens de workshop. We krijgen een bordje met zeven kleine hapjes die allemaal olijfolie in de hoofdrol hebben. Denk aan een gel, knetterend poeder, olijfmousse, hartige bonbons en meer. Waanzinnig wat een creatieve kok (in dit geval Monique Troc van restaurant Schatull in Vaals) allemaal met olie kan maken. Tot slot is er vegan ijs op basis van olijfolie gemaakt door Franz Conde, chef van het Hilton restaurant Roberto’s in Amsterdam-Zuid. Mjammie wat heerlijk romig. En gelukkig niet te zoet.
Heerlijke hapjes met olijfolie in de hoofdrol van chef Monique Troc
IJs met olijfolie in plaats van room. Met dank aan Franz Conde
Pasta workshop van Cucina Originale
Na het proeven mag ik zelf aan de slag tijdens de workshop pasta maken van Cucina originale. Ik dacht dat we gewone pasta zouden maken, maar het bleek ravioli te zijn. Op basis van ei met een vegetarische vulling met ricotta. Dus ik heb mijn vegan overtuiging even aan de kant geschoven en heb de ravioli gemaakt. Dat klinkt simpel maar het is hard werken om een mooi pastadeeg te maken.
Cucino originale organiseert pasta workshops
Wie de smaak te pakken heeft, boekt een weekje koken in Italië bij Cucina originale
Meel 0.0 en ei, daarmee maak je een vegetarische pasta vol smaak
Zo maak je verse pasta
De ingrediënten zijn bescheiden: fijne bloem 0.0 en ei. De aanwijzingen zijn al net zo eenvoudig maar het kneden van een glad, stevig maar flexibel deeg, zoals het staat omschreven, is nog best een klus. En dan moet het nog uitgerold worden tot een grote, bijna doorzichtige lap. Daar komt de vulling van ricotta, Parmezaanse kaas, rode ui, biet en zout, peper en nootmuskaat op.
Afijn, een echte Italiaan krijgt er ongetwijfeld rillingen van, maar ik was best tevreden met mijn eerste pasta-poging. De ravioli zagen er niet uit, maar smaakten verrassend goed. Het aangeraden sausje met boter, walnoten en Parmezaanse kaas heb ik thuis wel geveganiseerd door plantaardige boter te gebruiken en edelgist als kaasvervanger.
Pastaworkshop: eerst met een vork mixen, daarna met je handen verder kneden
De ravioli horen allemaal dezelfde vorm te hebben…
Zelfgemaakte pasta: het ziet er niet uit, maar smaakt verrukkelijk
Op kookles in Italië
Dit smaakt naar meer. En dat komt goed uit want Cucina originale organiseert kookworkshops in Italië. Daar zou ik graag eens naartoe gaan, want de koks Stefania, Lisa en Agatha weten vast ook hoe je een mooie vegan pasta kunt maken. Arrivederci dus, tot ziens.
Het volgende Little Italy event wordt waarschijnlijk weer in februari gehouden. Check de website voor de meest recente informatie.
Cucino originale: de eieren moeten in een kuiltje in het meel
MEER PASTA
Een van mijn favoriete pasta gerechten is deze met avocado en zeekraal.
Vegan pasta met zeekraal, avocado en limoen
Duurzame keuzes worden steeds gewoner. Best wel Bewust vraagt geregeld aan mensen waarom zij welke bewuste keuzes maken. Ditmaal Han Ji, chef-kok en eigenaar van verschillende restaurants waar Chinese voedingsleer gecombineerd wordt met westerse gerechten
Wie is Han Ji?
Han Ji komt oorspronkelijk uit Qingdao in China. In 1999 kwam hij naar Maastricht om Internationale Economie en Econometrie te studeren. Tijdens zijn studie werkte hij in een restaurant waar hij zijn liefde voor gastronomie ontdekte.
Chef-kok en ondernemer Han Ji van onder meer de UMAMI-restaurants
Wat doet Han Ji?
Han Ji’s passie werd voor iedereen tastbaar toen hij zijn eerste restaurant opende. Inmiddels heeft hij een heel imperium met verschillende concepten. Maar altijd is er naast smaakvol eten serveren een focus op innovatie, gezondheid, gastronomie en de Chinese Cultuur. Hij verdiende er zelfs een Michelinster mee voor zijn inmiddels gesloten restaurant HanTing Cuisine. Han Ji blijft nieuwe ingrediënten ontdekken en creëert Chinese concepten die in Nederland nog niet bestaan. Nieuw is het food & drink pairing concept in de UMAMI by Han restaurants waarbij bij iedere gang drankjes met een toegevoegde waarde geserveerd worden.
Drink and food pairing bij UMAMI
Waar vind je je restaurants?
UMAMI by Han restaurants zijn te vinden in Amsterdam, Eindhoven, Den Haag, Maastricht, Rotterdam en een in Beijing. Dit zijn lekker betaalbare restaurants waar Chinees met een Europese twist geserveerd wordt. Gerechtjes delen is een belangrijk onderdeel van de ervaring. Daarnaast is er nog restaurant Zheng in Den Haag.
Restaurant UMAMI in Amsterdam
Hoe duurzaam is jouw restaurant?
Naast het gebruik van kwalitatief hoogwaardige en seizoensgebonden producten wordt er ook veel onderzoek gedaan met betrekking tot de Chinese voedingsleer en hoe wij dit kunnen toepassen in onze menu’s. Balans is de kern van de Chinese voedingsleer, evenals bij Restaurant Zheng, en balans is duurzaamheid.
Wij bieden onze gasten gebalanceerde en heerlijke dineropties waar duurzame producten van lokale leveranciers, 5000- jaar Chinese voedingsleer kennis (TCM – Traditional Chinese Medicine), gezondheid en samenleving met elkaar in harmonie komen. De ongekende mogelijkheden in zowel Chinese gastronomie als gezondsheidscultuur kunnen positiviteit brengen in de samenleving en dus in een betere omgeving.
Verder werken werknemers van verschillende afdelingen binnen het bedrijf nauw met elkaar samen om voedselverspilling tegen te gaan. Als gevolg van de samenwerking tussen de productie en marketing bijvoorbeeld, worden nieuwe kooktechnieken geïnnoveerd door Chinese en Westerse technieken te fuseren en zo verspilling tegen te gaan.
Heerlijke vegan gerechten bij restaurant UMAMI
Waarom kies je voor duurzaam?
Alles begint bij jezelf! Een gezonde en veilige omgeving voor de toekomstige generaties creëren kunnen we niet alleen. We kunnen niet in een stap de wereld redden en een esthetische wereld garanderen, maar we kunnen wel dagelijks een kleine en welwillende stap vooruitzetten door verantwoord om te gaan met de samenleving. Door een brug te slaan tussen het Oosten en het Westen, door kennis en ervaring te delen en continu te innoveren, kunnen we samen een gezondere en betere wereld creëren voor onze toekomstige generaties.
Een mjammie einde van een perfecte lunch bij UMAMI
Wat is jouw favoriete vegan gerecht?
Mijn favoriete vegan gerecht is onze Tarocake geserveerd in een wok. Een mooi hartig gerecht dat is bomvol van smaak is en ook hoog is aan de juiste voedingswaarden. Taro is hoog aan kalium wat zorgt voor zoutregulatie in het lichaam en is hierdoor gunstig voor de bloed- en hartvaten. Hiernaast wordt het product gezien als complexe koolhydraat. Het laat de bloedsuikerspiegel niet te snel stijgen en hierdoor heb je langer een verzadigd gevoel. Ook wordt er gebruikt gemaakt van oesterbladolie wat veel antioxidanten bevat. Door sojaolie te gebruiken om de peper en het oesterblad in te fuseren is het recept volledig plantaardig.
Recepturen Tarocake in de wok
Tarocake in de wok, het favoriete recept van chef-kok Han Ji
Tarocake
- 1 liter groentebouillon
- 50 gram geraspte taro aardappel
- 100 gram wortel brunoise
- 1 stengel bosui fijngehakt
- 250 gram Glutinous rijstbloem
- 3 gram zout
- 2 gram peper
Wok de aardappel, wortel en bosui voeg daar de koude bouillon aan toe. Maak van de bloem, zout en peper een mengsel en voeg dit al roerend toe aan de bouillon. Roer deze massa glad en zorg ervoor dat de massa goed is gebonden en er geen klontjes bloem achterblijven. Stort de massa in een ½ gastronorm bak en maak deze ongeveer 3 cm hoog. Stoom nu de cake gedurende 30 minuten af en laat deze opstijven en afkoelen in de koelkast. Na het opstijven snij je de Tarocake in blokjes.
Voordat het in de wok gaat, stoom de cake gedurende 2 minuten.
Salade van Chinese asperge en wortel
- 50 gram wortel Brunoise
- 50 gram Chinese asperge Brunoise
Snijd de wortel en de Chinese asperge in blokjes van een halve cm. Houd de wortel en de Chinese asperge gescheiden. Blancheer de groente en doe het in ijswater. Meng vervolgens de wortel en Chinese asperge.
Chilli gel
- 500 gram Kimchee base
- 150 gram Sriracha saus
- 400 gram Water
- 35 gram sesamolie
- 3 eetlepels Gelfred (Sosa)
Weeg alle ingrediënten af in een blender beker. Draai vervolgens de ingrediënten zodanig tot de massa zich gaat binden en gel dikte heeft. Zeef voor de zekerheid de massa door een fijne zeef.
Wortelcrème
- 500 gram wortel
- 2 gram zout
- 1 eetlepel olijfolie
- 2 theelepels Xantana (bindmiddel)
Zet de wortel net onder water op het vuur. Kook de wortel gaar. Doe de gekookte wortel in een blenderbeker en voeg hier 200 gram kookvocht aan toe. Voeg nu ook zout, olijfolie en Xantana toe. Zeef de crème door een fijne zeef.
Crispy chili hazelnoten sambal
- 100 gram ongebrande hazelnoten
- 2 eetlepels crispy chilli sambal
Bak de hazelnoten in de pan tot goudbruin in een beetje olie. Voeg als volgt de sambal toe en laat dit ongeveer 2 minuten op laag vuur trekken, zodat de smaak van de sambal vrijkomt.
Chinese aspergenest
Schil een Chinese asperge en snij met de mandoline dunne reepjes met het dunste bijbehorende mes. Spoel vervolgens de aspergelinten in ijswater zodat de asperge een krokante bite krijgt.
Ufo van wortel
Schil een wortel en snij in de breedte op de snijmachine op stand 1. Gebruik een ronde steker 4 en steek de wortel uit. Pak een mes en snij vanaf het midden tot een uiteinde van het rondje een snee. Nu kan je de twee uiteindes pakken van het rondje en om elkaar heen vouwen zodat het een kegelvormig formaat krijgt.
Producten nodig voor afwerking
- Chilli olie
- Oesterbladolie
- Borage cress
- Oesterblad puntjes
- Vurige afrikaantjes
- Roze Korenbloem
Sinds 1 januari 2019 eet ik thuis vegan, na bijna 40 jaar vegetariër geweest te zijn. Op sommige momenten zonder problemen. Andere keren merk ik dat in producten toch iets dierlijks verwerkt is of heb ik moeite een goede vervanger te vinden. Daarom een A tot Z lijst voor beginnende vegans.
A – Aquafaba
Aquafaba, het veganistische wondermiddel dat eiwit vervangt. Tot voor kort liet ik kikkererwten uit een pot altijd uitlekken en gebruikte ik het vocht niet. Tot ik vegan ging eten en las dat dat vocht, aquafaba, net als eiwit stijfgeklopt kan worden en zo bijvoorbeeld gebruikt kan worden voor het maken van meringues of vegan mayonaise. Wat een feestje.
B – B12
Vegetariërs en veganisten krijgen via groenten en vleesvervangers veel vitaminen en mineralen binnen. Maar B12 zit vooral in dierlijke producten. En de B12 uit plantaardige producten zoals zeewier worden vaak minder goed opgenomen. Dus houd in de gaten of je hier geen tekort van hebt. Eventueel kan jouw huisarts testen of er een tekort is. Andere aandachtspunten voor vegan vitamines en mineralen zijn ijzer, calcium, selenium, zink en vitamine D.
C – Chocolade
Als chocolade jouw guilty pleasure is, dan kun je gerust ademhalen. Er is volop pure chocolade te koop waar geen dierlijke ingrediënten in zitten. Met behulp van aquafaba of silken tofu maak je zelfs een overheerlijke chocolademousse of deze no bake vegan chocladetaart.
chocolade, veel pure soorten zijn 100% vegan
D – Dadels
Sommige vegans zijn echte puristen en zijn willen ook geen geraffineerde suikers gebruiken. Gedroogd fruit is een mooie, natuurlijke zoetmaker. Verwerk dadels in smoothies, gebak en andere gerechten die een zoete toets kunnen gebruiken.
E – Edelgist
Edelgist, de makkelijkste manier om een pittig tintje aan een pastagerecht te geven. De naam is wat misleidend: deze gist gebruik je niet om iets te laten rijzen. Edelgist smaakt een beetje naar Parmezaanse kaas. Verhit de edelgist liever niet want dan verliest het haar smaak. Voordeel: je koopt voor enkele euro’s een grote zak vol.
Een schaaltje met edelgistvlokken. Een vegan vervanger voor parmezaanse kaas
F – Filet Americain
In de supermarktschappen liggen volop vleesvervangers voor op brood. Die van Quorn vond ik lekker, maar helaas is die niet vegan. Wat wel vegan en onweerstaanbaar lekker is, is de Filet Americain van de Vegetarische Slager, Kips of Zwanenberg. Zelf nog wat fijngesnipperde sjalot er doorheen mixen en je hebt fantastisch broodbeleg.
G – Groenten
Groenten, daar kun je als veganist niet omheen. Maar als je een beetje experimenteert, al dan niet met behulp van enkele vegan kookboeken, dan ontdek je al snel hoeveel mogelijkheden groenten biedt. Wil je weten wanneer je het beste welke groenten kunt eten, kijk dan op het overzicht op de website van Milieu Centraal. Dan ben je ook weer lekker duurzaam bezig. En seizoensgroenten zijn ook goedkoper.
Veelzijdige en vegan, verse groenten
H – Havermelk
Havermelk is een goede vervanger voor melk in bijvoorbeeld cappuccino of een café latte. Er is zelfs een barista-variant te koop die nog beter opschuimt dan de gewone havermelk.
I – Investeren
Investeer in een goede staafmixer (of keukenmachine) en een blender. Daarmee maak je zelf makkelijk sauzen op basis van gewelde noten, een smoothie als ontbijt, goed gevulde maaltijdsoepen et cetera.
In tien minuten klaar, een verse vegan kokos mango-smootie
J – Jackfruit
Jackfruit is het wonderingrediënt voor liefhebbers van pulled pork. Het gaat dan wel om de jonge, onrijpe jackfruit want die is nog niet zoet. Deze jackfruit is in blik te koop, bij de supermarkt of toko. Let er wel op dat je in brine koopt, op gezouten water. Hier een recept voor een broodje pulled jackfruit.
Broodje pulled jackfruit, de vegan variatie op pulled pork
K – Kala Namak
Kala namak is het onmisbaar ingredient voor mensen zoals ik, die de smaak van ei zo nu en dan missen. Kala namak is vulkanisch zout uit India dat ruikt en smaakt naar zwavel, net als een gewoon gekookt ei. Meng het zout met de zijdezachte silken tofu en je proeft roerei. Zie hier een recept voor scrambled tofu.
Kala namak, het zwarte zout uit India dat gerechten een ei-smaak geeft
L – Lupine
Lupine is een peulvrucht die steeds vaker opduikt in de vegan keuken. Dit omdat lupine bomvol eiwit zit. Het is ook een heel vezelrijke groenten en bevat minder zetmeel dan veel andere boonsoorten. Tel daarbij op dat lupinezaad veel omega 3,6 en 9 vetten bevat en je begrijpt waarom deze peulvrucht aan een opmars bezig is. Nog een pluspunt: deze plant heeft weinig mest nodig en is daarom milieuvriendelijk.
M – Miso
Miso is een gefermenteerde pasta op basis van sojabonen. Het is een umami smaak (de vijfde smaak naast zoet, zout, zuur en bitter) uit de Japanse keuken. Het is een fijn ingredient om een snel kopje soep te maken (met wat champignons in plakjes en een heel fijn gesneden stukje bosui) of een saus op smaak te brengen.
N – Noten
Noten zijn onmisbaar in een vegetarisch en vegan dieet. Ze leveren ijzer, vitamine E en vitamine B1 en noten verlagen het LDL cholesterol, het slechte cholesterol. De schijf van vijf raadt aan iedere dag een handje noten te eten.
O – Oesterzwammen
Oesterzwammen gebruik ik vaak om een broodje gyros te maken. De paddenstoel heeft in de verte iets van een vlezige structuur en is ook smaakvol. Bovendien verliest de oesterzwam weinig water tijdens het bakken. Een broodje vegan-gyros van oesterzwammen is supersnel klaar en bovendien gezond.
Oesterzwammen met gyroskruiden zijn lekker op een broodje
P – Proteïne
Proteïne of eiwit is een stof waar je als veganist extra aandacht moet besteden. Normaal krijg je via dierlijke producten voldoende binnen. Maar gelukkig zijn er ook voldoende plantaardige proteïne-leveranciers. Denk aan brood en andere graanproducten, noten, paddenstoelen, en peulvruchten.
Q – Quinoa
Quinoa werd enkele jaren geleden met trompetgeschal binnengehaald als het nieuwe superfood. Quinoa is dan ook gezond. Het is trouwens geen graan maar het zaad van de quinoaplant. Al snel kwamen er ook protesten want quinoa werd zo populair dat er in landen waar het geteeld wordt tekorten ontstonden voor de lokale bevolking. Tegenwoordig kun je quinoa weer zonder schuldgevoel eten want het zaad wordt ook in Nederland geteeld, biologisch dus op een duurzame manier.
R – Rooksmaak
De gril- en rooksmaak van de barbecue vind ik fantastisch. Vandaar dat ik bv moutabal zo heerlijk vind, met de smaak van gegrilde aubergines. Ook als je geen barbecue bij de hand hebt, kun je eten een rooksmaakje geven. Gebruik een rookpistool met houstnippers voor het echte werk. Of kies de snelle oplossing en voeg rook uit een flesje toe met liquid smoke of koop rookpoeder.
S – Seitan
Seitan is gemaakt van tarwegluten, dus een mooi product voor wie geen soja wil eten. Het bevat veel eiwit en ijzer en je kunt het op veel manieren bereiden. Roerbakken in reepjes, als basis voor een burger en er zijn ook een soort seitan steaks te koop. Hou je van experimenteren? Maak dan je eigen seitan van tarwegluten, water en wat kruiden.
T – Tofu
Tofu wordt niet door iedereen gewaardeerd. Of niet omdat het van sojabonen gemaakt is (sommigen vinden soja ongezond), of omdat het van nature niet heel veel smaak heeft. Maar tegenwoordig zijn er zoveel varianten te koop. Kies voor gefermenteerde tofu als gewone tofu je een opgeblazen gevoel geeft. Of kies bijvoorbeeld gerookte tofu voor een variant die wel bomvol smaak zit. Tofu gebruik ik onder meer ook voor het maken van een vegan variant van hüttenkäse.
Gemarineerde tofu als vegan alternatief voor hüttenkäse
U – Umami
Umami, die extra smaak naast zoet, zout, zuur en bitter, die gerechten iets extra’s geeft. Onder meer miso heeft dat umami-effect net als veel zeewieren en paddens.toelen. Dus experimenteren maar. Ik vind zeewier en avocado een hemelse combinatie.
V – Vegan Challenge
Vooral beginnende vegans kunnen wel wat hulp gebruiken als het om lekker en afwisselend eten gaat. Ieder jaar organiseert de Nederlandse Vereniging voor Veganisme in januari, april en oktober een Vegan Challenge. Als je je inschrijft (gratis) krijg je een maandlang vegan recepten, weekmenu’s en meer in je mailbox. Inschrijven is gratis en kan via deze link.
W – Wijn
Wijn wordt gemaakt van druiven en is dus vegan, zou je denken. Maar bij het klaren en filteren van wijn worden vaak dierlijke producten als eiwit, gelatine en visslijm gebruikt. Het is niet eenvoudig om te achterhalen of jouw favoriete wijn vegan is omdat producenten niet op het etiket hoeven te vermelden welke producten ze gebruikt hebben bij de productie van hun wijn. Tegenwoordig zijn er ook plantaardige middelen om de wijn drink-klaar te maken. Wil je 100% zeker zijn dat je vegan wijn drinkt, let dan op het vegan keurmerk op het etiket.
X – X-factor
Vegan eten is de laatste jaren fors in opmars. De Nederlandse Vereniging voor Veganisten schat dat er inmiddels zo’n 121.000 veganisten zijn in Nederland. Vijf jaar eerder waren dat er naar schatting 45.000. Vegan eten heeft inmiddels een echte X-factor, vooral onder jongeren. Gaven veganisten vroeger vooral aan dat dierenleed de belangrijkste drijfveer was om plantaardig te eten, inmiddels wordt ook steeds vaker het klimaat als reden gegeven.
IJ – IJs
IJs associeer je met zuivel, maar er zijn inmiddels vele vegan varianten op de markt. Mijn favorieten zijn de Maromakotro snow white (met kokos) en de Jasmine Orange Yuzu van Professor Grunschnabel. Daarnaast zijn er natuurlijk veel sorbetijs smaken die 100% plantaardig zijn.
Z – Zeewier
Zeewier is niet alleen erg lekker maar ook erg gezond. Jodium, ijzer, omega 3, vezels, je vindt het terug in zeewier. Vooral kombu is een goede leverancier van als dat goeds. Bijkomend voordeel: het groeit in zeeën en oceanen en daar is nog ruimte in overvloed. Ook voor iets gezonds geldt trouwens: teveel is nooit goed. Teveel zeewier zou een teveel aan jodium kunnen opleveren. Op zoek naar een recept; probeer deze venkel-zeewiersalade eens.
Zeesla uit Bretange, Frankrijk. Zeesla is een groenwier
De eerste week van oktober is de Week tegen Voedselverspilling. En dat is nodig. Alleen in Nederland gooien we samen jaarlijks zo’n 700 miljoen kilo nog eetbaar/drinkbaar voedsel weg, aldus Milieu Centraal.
Het overkomt ons allemaal. We kopen teveel in, iets wat achterin de (koel)kast staat, is over de datum, of iets blijkt gewoon echt niet lekker. Dus gooien we gemiddeld zo’n 40 kilo voedsel weg per jaar. Op de website van Samen tegen Voedselverspilling wordt zelfs gesproken van 105 tot 152 kilo per persoon per jaar. Afijn, hoe dan ook, het is teveel. Dat kan beter. En dat is niet alleen beter voor het milieu, het scheelt je ook gemiddeld minimaal 114 euro (bij 40 kilo verspilling) per jaar aan uitgaven. Daar kun je toch iets leuks mee doen.
THT zegt niet zoveel
Milieu Centraal geeft op de website verschillende tips over hoe je verspilling kunt voorkomen. Beter plannen helpt natuurlijk, evenals je niet laten verleiden door aanbiedingen. Let vooral op bij versaanbiedingen. Want leuk dat koopje van drie voor de prijs van twee, maar krijg je het ook allemaal op?
En kijk geregeld achterin de kast en koelkast om te zien of er producten staan die bijna over de datum gaan. Veel van die producten blijken overigens veel langer houdbaar dan de THT (ten minste houdbaar tot) datum doet vermoeden. Onder meer soep en groenten in blik/glas, frisdrank en pasta en rijst blijven zelfs jaren (!!!) langer goed dan op de verpakking staat aangegeven. Maar ook chips en koekjes zijn vaak nog maandenlang goed na de THT datum
De THT datum zegt op zich niet zoveel. Veel producten zijn veel langer houdbaar
Lang leve de vriezer
Een andere website waar je veel informatie vindt over het verminderden van voedselverspilling is Samen tegen Voedselverspilling. Het hoeft helemaal niet zo moeilijk te zijn om minder eten te verspillen. Vries producten bijvoorbeeld in als ze tegen de houdbaarheidsdatum zijn. En koop vaker bevroren eten, dat blijft lang goed en bevat tegenwoordig vaak net zoveel vitamines als verse varianten.
Koken met kliekjes
Exact plannen is niet altijd makkelijk/mogelijk omdat je nu eenmaal niet altijd alles precies afgemeten kunt kopen. In dat bakje champignons zit bijvoorbeeld meer dan de 150 gram die je voor een recept nodig hebt. En een bloemkool is te groot om in een keer te gebruiken. Vaak liggen er ook nog ergens enkele vergeten uien en de tomaten moeten toch echt op. Eens per week koken met kliekjes is een oplossing. Het Voedingscentrum heeft tips hoe je dat makkelijk kunt doen. Ik maak vaak soep van restjes zoals deze bloemkoolsoep met een Indiaas-Frans tintje.
Indiaas-Franse bloemkoolsoep met vadouvan kruidenmix
De wereld een beetje beter maken wil bijna iedereen. Maar dan het liefst wel op een leuke manier. Bijvoorbeeld door met Plastic Whale de Amsterdamse grachten schoon te vissen.
De sloepen van Plastic Whale zijn gemaakt van PET flessen opgevist uit de Amsterdamse grachten
Dat rondzwervend plastic een vernietigend effect heeft op mens, dier en milieu is inmiddels een open deur. Denk aan de beelden van een opengesneden walvissen met tientallen kilo’s plastic in hun maag en aan de oceanen die vol zitten met plastic soep. Volgens een onderzoek van de University of Newcastle in Australië krijgt de gemiddelde mens per week trouwens ook ongeveer een bankpasje aan plastic binnen. Oeps. Plastic Whale probeert plastic afval op een leuke manier te verminderen: varend door de Amsterdamse grachten gewapend met visnetje.
Even een rustmomentje als we wat sneller door Amsterdam varen
Ruim 300 enthousiaste vrijwilligers
En dus doen we een dag duurzaam. Ruim 300 milieubewuste enthousiastelingen hebben zich de dag na Pride Amsterdam verzamelt bij het Scheepvaartmuseum. Daar liggen de kleurige sloepen van Plastic Whale plus tientallen andere boten van schippers die vrijwillig meedoen met dit bijzondere evenement. De bedoeling is dat we met z’n allen het water opgaan om zoveel mogelijk plastic en ander afval uit de Amsterdamse grachten te vissen. Voorzien van een schepnetje en met een enorme dosis positieve energie steken we van wal.
Nog even de laatste instructies en dan mogen we gaan plastic vissen
Tijdens het plastic vissen is er voldoende tijd om van Amsterdamse grachten te genieten
Afval dat niet in het netje past, mogen we niet meenemen.
Plastic Whale: fanatiek vissen
Fanatisme is niemand vreemd bij ons aan boord. Al snel dirigeren we schipper Majel naar de kleinste stukjes plastic. Gelukkig let zij wel op het andere scheepvaartverkeer en voorkomt zo ongelukken. We hebben drie plastic zakken aan boord. Een voor PET-flessen, een voor overig plastic en een voor ander afval. Want ja, ook dat nemen we mee. Het is duidelijk waarvoor we het doen: de boot waarin we varen is gemaakt van onder meer 6000 opgeviste PET-flessen. In de vloer zie je de flessendoppen zitten. Van de plastic flessen wordt tegenwoordig ook kantoormeubilair gemaakt.
Visnetjes in de aanslag, klaar voor enkele uren plastic vissen
Relaxt en toch duurzaam zo’n middagje plastic vissen met Plastic Whale
Yes, weer een stuk plastic uit de Amsterdamse grachten gevist
Bijzondere vangsten
Geregeld roept iemand van de kant ons toe dat we goed bezig zijn. Toeristen aan boord van rondvaartboten zetten ons zelfs op de foto! Voor Majel al heel normaal, zij gaat gemiddeld twee keer per week op pad met groepen plastic-vissers. De meest vreemde voorwerpen worden aan boord geschept. Soms ook met leuke verhalen. Ooit vond een groep een portemonnee. Aan de hand van een pasje werd de eigenaar al tijdens het varen opgespoord, ’s avonds had die de portemonnee terug. Ook is er een keer een tas met sleutels gevonden en enkele enorme knuffels. Om het fanatisme op te voeren is er een prijs voor het meest bijzondere voorwerp dat wordt opgevist.
Er is altijd een prijs voor het meest originele object dat uit de gracht gevist is
Bijna 100 zakken afval
Na een paar uur varen verzamelen we weer bij het Scheepvaartmuseum. Onze vangst valt een beetje tegen. Vroeg in de ochtend heeft Waternet namelijk al een opruimrondje door de grachten gemaakt. “Zij doen het grove schoonmaakwerk, wij zijn de tandenstokers als het gaat om het plastic opruimen”, is de uitleg van Majel. Maar alle boten bij elkaar hebben deze dag toch 94,5 zakken vol plastic en andere afval verzameld. Waarvan 18 zakken vol PET-flessen. Reden genoeg voor een paar high fives en een borrel na.
In totaal zijn tijdens dit Plastic Whale event bijna 100 zakken (plastic) afval uit de grachten gevist
Ook vissen met Plastic Whale?
Twee keer per jaar, de dag na Koningsdag en de dag na Pride Amsterdam, is er een speciaal Plastic Whale evenement: met zoveel mogelijk mensen de vervuilde grachten schoonvissen. Meedoen is die dag gratis. De rest van het jaar kun je een excursie Plastic Whale vissen boeken, kosten 25 euro p.p. Je kunt ook als bedrijf een event boeken voor je hele team. Meer informatie vind je op de website van Plastic Whale, daar kun je ook gelijk een excursie boeken.
Een Plastic Whale groepsfoto met de afvalbuit van de dag
De zakken met plastic en ander afval worden gescheiden weggebracht.
De man met een missie
Marius Smit startte in 2011 met een missie: een boot bouwen van plastic afval. Drie jaar later is de eerste boot gemaakt van PET-flessen opgevist uit de Amsterdamse grachten een feit. Inmiddels is er een vloot van 11 Plastic Whale sloepen (9 in Amsterdam en 2 in Rotterdam) en nog steeds worden er zakken vol plastic uit de grachten gevist. In 2018 gingen er 13.000 mensen gewapend met een netje mee op plastic jacht. In totaal stapten al 25.000 mensen aan boord van een Plastic Whale boot. Van het afval worden inmiddels niet alleen boten gemaakt maar ook lampen en kantoormeubelen als tafels en stoelen.
Nooit gedacht dat vissen zo leuk kon zijn: plastic vissen met Plastic Whale
Plastic en ander afval selecteren
Milieubewust varen in Amsterdam
Schipper tijdens mijn Plastic Whale experience was Majel. Eerder ontmoette ik haar tijdens een Wetlands Safari-kanotocht door de groene achtertuin van Amsterdam. In een blog schreef ik over deze heerlijke ontspannen en duurzame dag op het water.
Kanoën door het pittoreske dorpje Watergang
Bewuster leven vraagt vaak (kleine) offers. Minder vliegen, geen vis en vlees eten, om maar enkele voorbeelden te noemen. Maar het kan soms ook volledig pijnloos: door groene producten te gebruiken. Unilever introduceerde in Nederland het merk Seventh Generation.
Geef Groen Door met het gebruik van ecologische schoonmaakmiddelen
Unilever presenteerde de nieuwe productlijn met ecologische schoonmaakmiddelen tijdens een influencer-bijeenkomst bij restaurant Flora in Amsterdam. In het lentezonnetje werd ook een heerlijke vegan lunch geserveerd. Ik had producten van de Vegetarische Slager verwacht. Want sinds kort onderdeel van Unilever, maar we kregen andere, ook heel smakelijke, gerechten.
Vegan lunch bij restaurant Flora Amsterdam
Leker, gezond en natuurlijk vegan
Seventh Generation, al 30 jaar duurzaam
Seventh Generation werd ruim 30 jaar geleden bedacht door enkele milieubewuste Amerikanen. Drie jaar geleden is het merk door Unilever overgenomen en onlangs werd het dus geïntroduceerd in Nederland. Hier is alleen de schoonmaaklijn te koop, dus denk wasmiddel, allesreinigers en afwasproducten. De producten zijn niet alleen milieubewust maar ook diervriendelijk want niet getest op dieren. Heel belangrijk.
De naam Seventh Generation slaat op een gezegde van de Iroquois indianen. Dat gezegde wijst erop dat we ons altijd bewust moeten zijn welke gevolgen onze daden hebben voor de volgende zeven generaties. In 2018 werd Seventh Generation uitgeroepen tot een van de 50 meest duurzame bedrijven van de wereld.
Een schone was en een schoon milieu dankzij Seventh Generation
Schone, geurvrije keuken
Het is even wennen. Ik heb zojuist mijn keuken schoongemaakt met de allesreiniger spray van Seventh Generation. Alles ziet er spic en span uit. En dat is natuurlijk het belangrijkst. Maar ik ruík ook graag een schoon huis. En deze spray is nou net reukloos. Nee dan het handafwasmiddel met lavendel en mint-geur. Geen synthetische geurstoffen maar het pure spul. Dat is beter. De producten zijn sowieso voor het grootste deel plantaardig en er zijn geen kunstmatige geurstoffen en andere stoffen die schadelijk zijn voor mens & milieu aan toegevoegd. Het wasmiddel dat ik testte, ruikt heerlijk. Maar er is nog geen wasverzachter van het merk te koop in Nederland dus uiteindelijk ruikt mijn was naar wasverzachter en verdwijnt de Seventh Generation oranjebloesemgeur. Jammer.
Schoonmaken met ecologische schoonmaakmiddelen
De duurzame verpakking
De verpakking is verantwoord want gemaakt van 100% gerecycled en recyclebaar plastic maar heeft wel een beetje een brave Libelle/Margriet uitstraling. Ik vind zelf de verpakkingen van bijvoorbeeld Seepje aantrekkelijker want hipper en onderscheidender. Maar op de Amerikaanse website van Seventh Generation zag ik wel een superhip ecologisch jasje met karton looks voor hun geconcentreerde wasmiddel. Misschien komt die ook nog een keer naar Nederland. Unilever gaat trouwens ook experimenteren met navulbare verpakkingen van aluminium en glas. Daar ben ik ook heel benieuwd naar, dus wellicht in de nabije toekomst meer mooi duurzaam nieuws.
De schoonmaakproducten bevatten tot 97% plantaardige ingrediënten
Zin in een gezonde pizza? Dankzij het kookboek Pizza maak je zelf pizzabodems van jouw favoriete groenten in jouw favoriete kleur. Met fijne toppings natuurlijk.
De cover van kookboek Pizza van Manon van Essen
Het verhaal van de Magioni is zo’n heerlijk succesverhaal. Bedenker en ontwikkelaar Manon van Essen kwam een jaar of drie geleden op het idee om pizzabodems van groente te maken. De bloemkoolpizza bestond al maar nog niet in de kant-en-klaar variant. Het werd een traject van vallen en opstaan en toch weer doorgaan. En uiteindelijk lag de Magioni pizzabodem in de schappen bij de supermarkt. Inmiddels is het concept gekocht door een grote partij die het nog breder in de markt kan zetten.
Homemade, de perfecte vegan pizza
Makkelijk meer groenten eten
Zo’n pizzabodem maakt het wel heel makkelijke om wat meer groente te eten. En dat is nodig want dat er zijn maar weinig mensen die de door het Voedingscentrum aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 250 gram groenten binnen krijgen. Nog een voordeel van groenten-pizzabodems: ze bevatten gemiddeld 30% minder kcal dan gewone pizzabodems.
Zo maak je zelf de perfecte pizzabodem
Zelf je groentenpizza maken
Maar je bent niet afhankelijk van de supermarkt. Pizzabodems maken van groenten kun je ook zelf. In het boek Pizza van Manon van Essen leer je hoe. Natuurlijk kun je zo’n bodem nog wat pimpen. Voeg kurkuma toe en je hebt een felgele pizza. Spirulina zorgt voor een groene bodem. En butterfly pea (ik had er nog nooit van gehoord maar in het Nederlands noemen we het een kittelbloem) maakt dat je bodem een felblauwe kleur krijgt.
Manon geeft er er ook nog vele bijzondere saus- en topping-tips bij. Plus enkele goede recepten voor smaakvolle salades. Ik ga er binnenkort mee aan de slag. Wordt vervolgd!
Pimp je pizzabodem met natuurlijke kleurstoffen
Pizza van Manon van Essen, uitg. Spectrum, prijs: 16,99 euro
Waarom zou je pizza eten niet combineren met wildplukken. Je oogst kun je verwerken als topping op je pizza. Deze boeken maken je wegwijs in de wereld van het wildplukken.
Wildplukken in stadsparken
Jaarlijks verdwijnt wereldwijd ongeveer een derde van het voedsel in de vuilnisbak. Dat moet anders, dachten de bedenkers van de Too Good To Go app. Met de gratis app koop je voor een prikkie eten en drinken dat bijna over de houdbaarheidsdatum is. Zo wordt voedselverspilling tegen gaan en dus duurzamer leven wel erg leuk!
Too good to go is populair dus de bonnen zijn snel uitverkocht
Niet alleen particulieren gooien veel voedsel weg (in Nederland zo’n 41 kilo per persoon per jaar), ook bij winkels, restaurants, hotels en dergelijke verdwijnt er veel nog eetbaar eten in de prullenbak. De Deense bedenkers van de Too good to go app zagen een kans om voedselverspilling tegen te gaan. Ik las online al veel goede ervaringen van gebruikers. Hier mijn review.
Lekker duurzaam: de Too Good To Go app
Sinds 2018 werkt de Too Good To Go app ook in Nederland. In het eerste jaar werden al 200.000 maaltijden gered. Tijd om de app te downloaden en te zien wat er bij mij in de buurt te koop is. Als je in de grote steden woont, heb je geluk, daar zijn al veel bedrijven die meedoen. Maar door het hele land heen komen er snel adressen bij, merk ik sinds ik de app op mijn telefoon heb staan.
Een overzicht van Too Good To Go deelnemers
Brood van Kiss Bakery
Ik heb geluk. Mijn favoriete bakker Kiss Bakery in Zaandam doet ook mee. Ik moet wel een paar keer kijken op de app voor ik een bon kan bestellen want ze zijn snel uitverkocht. Maar uiteindelijk lukt het. Gevraagd was een eigen tas mee te nemen en eenmaal bij de bakkerij wordt die behoorlijk volgeladen. Alles is verpakt in papieren zakken, dus ik zie thuis pas wat er allemaal in zit. Een wow-momentje.
Mijn bon kostte 3,50 euro en daarvoor krijg ik:
- 1 witbrood
- 1 bruinbrood (volkoren ofzo)
- 1 stokbrood
- 2 croissants met kaas en ham (notitie aan mezelf: volgende keer melden dat ik vegetarisch of liever nog vegan eet)
- 1 groentebroodje
- 2 bruine broodjes
Mijn vrieskast puilt uit, want met geen mogelijkheid krijg ik dit in een dag of twee op. Volgende keer ga ik de buit delen.
Ruim voldoende voor een heel gezin, de opbrengst van één Too Good To Go bon
Een tas vol van AH to Go
De tweede poging waag ik bij Albert Heijn. Het hoofdkantoor van deze supermarkt zit in Zaandam en daar is in de lobby een AH to Go. Ook daar blijft geregeld iets over. Als ik aangeef dat ik vegetariër ben, ruilt de vriendelijke medewerker nog even snel twee dingen om. De rest is al vegetarisch! De inhoud van de tas is:
- 3 x falafelsalade
- 1 verse noodlesoep
- 1 zakje snoepgroente komkommer
- 1 sandwich old Amsterdam
- 1 wrap falafel tomaat
- 1 wrap cheddar tomaat
Ik had geluk dat ik op vrijdag kwam en de winkel in het weekend gesloten is, zodat er ook nog enkele producten waren die tot zondag houdbaar waren. Maar ook nu geldt weer: volgende keer zorg ik dat ik de inhoud van de tas met iemand kan delen. Ik schrik trouwens wel van de hoeveelheid plastic die ik in huis gehaald heb. Maar ja, dat was anders ook weggegooid. Nu eet ik 2 x ontbijt, 2 x lunch en 3 x diner voor 3,99 euro, want dat kostte de Too Good To Go bon in dit geval.
Mijn ervaringen: de Too Good To Go oogst van AH to Go
Is het voor herhaling vatbaar?
Voor vegetariërs/veganisten of mensen met allergieën of intoleranties zal niet iedere deelnemer even geschikt zijn. Want je krijgt wat er over is en dat kunnen bijvoorbeeld ook enkel dierlijke producten zijn. En zorg voor een lege koelkast en/of een leeg vriesvak of mensen om de opbrengst mee te delen. De bakker ziet mij zeker nog eens terug. Dit is een heel makkelijke manier van duurzamer leven en het is nog goedkoop ook. Naar de AH to Go wil ik ook nog wel eens, bijvoorbeeld voor een picknick met handige meeneem-maaltijden.
Het leek me fantastisch om op zoek te gaan naar eetbare wilde planten in de stad, maar ook wel een beetje eng. Wat fijn dat ik mee kon met een wildplukexpeditie van Anke Wijnja op zoek naar eten uit de natuur.
Nog een paar tips van Anke voor we de prikkelbare brandnetel gaan plukken
Wildplukexpeditie in Amsterdam-Noord
Het is een zonnige zondagmiddag als we verzamelen op De Ceuvel, een alternatieve, creatieve, duurzame broedplaats in Amsterdam-Noord. Zo’n 15 medeplukkers zitten op picknickbankjes te luisteren, kopje thee en/of koffie erbij. Anke geeft alvast de basistips voor wildplukken. Zodat we straks in het Noorderpark weten wat we wel en niet moeten en mogen doen.
Wildplukken, wat mag wel en wat niet?
Om te beginnen: wildplukken mag eigenlijk niet in Nederland, maar wordt meestal wel gedoogd. Waar het allemaal om draait is dat je met liefde en respect voor de natuur plukt. En dat je veilig plukt. Want ook al lijkt het alsof in Nederland alles gereguleerd en gecontroleerd is, er zijn toch de nodige giftige, zelfs dodelijke planten. En dan zijn er nog de dagelijkse ongemakken als luchtvervuiling, pesticiden, gifgrond en plassende honden… Goed wassen is sowieso een must. Oeps, ik heb als kind vele bramen gegeten, zo van de struik zonder te wassen. Hopelijk was er toen minder luchtvervuiling.
Klein hoefblad is een van de eetbare wilde planten die in het wild groeit
Op zoek naar malse topjes van de eetbare brandnetel
Workshop eetbare wilde planten plukken
Voor we gewapend met schaar, mes en keukenhandschoenen in het Noorderpark gaan foerageren, krijgen we nog één keer een waarschuwing: weet wat je plukt. Fluitenkruid bijvoorbeeld is een heel eetbare wilde plant. Gevlekte scheerling lijkt erop maar een soepje daarvan is dodelijk. De oude Grieken gebruikten het om een doodsvonnis te voltrekken! Gelukkig is die plant zeldzaam in Nederland én krijgen we kaartjes met daarop afbeeldingen van wat we wél veilig kunnen eten. Er zijn ook apps die je kunnen helpen met determineren. Maar die hebben het ook wel eens mis. Dus bij twijfel, niet plukken.
Kleefkruid groeit hier volop, je hebt zo een handvol
Op zoek naar eetbare wilde planten in het Noorderpark, Amsterdam
Brandnetel, geen plantje om zonder handschoenen aan te pakken
Stadspark als groenten- en kruidentuin
We zoeken onder meer kleefkruid (nooit van gehoord), vogelmuur (dat haalde mijn vader vroeger voor zijn vogels in de volière) en look zonder look, nog één die ik niet kende. Het blijkt inderdaad allemaal zomaar langs het water te groeien. Op andere plekken in het park zoeken en vinden we brandnetel, daslook, duizendblad, zevenblad en meer. Ook madeliefjes blijken eetbaar, blad en bloem! Waarom wist ik dat als kind niet? Al die madeliefjeskettingen had ik dus kunnen opeten! We plukken ook wat speenkruid met prachtige, gele eetbare bloemen. Waanzinnig wat er in zo’n stadspark allemaal te vinden is aan eetbare wilde planten en kruiden. Na een uur of twee hebben we voldoende voor een hele urban-wildpluk maaltijd.
Anke geeft de laatste wildpluk-instructies
Ongelooflijk hoeveel eetbaars je vindt zo langs de waterkant
Kleefkruid is een van de eetbare wilde planten die we zoeken
Madeliefjes blijken ook eetbaar, bloem en blad
Eten uit de natuur: koken met (on)kruid
Terug op de Ceuvel duiken we een provisorische keuken in om zes gerechten te maken met de (on)kruid-buit van vandaag. Een 7-kruidensoepje vooraf, stamppot met kleefkruid en zevenblad, een salade met onder meer vogelmuur, madeliefblad en –bloem, daslook en nog wat in-het-wild geplukte ingrediënten. En er staat na een goed halfuur ook een look-en-look yoghurtdip, wilde kruiden pesto en brandnetelpaté op tafel. Samen met wat stevig brood een verrukkelijke afsluiter van een middag wildplukken. Dat smaakt naar meer.
Een deel van de oogst, tijd om alles te wassen en te gaan koken
Een schaal vol brandneteltopjes voor de brandnetelpaté
Koken met handschoenen, je moet wel als er brandnetel op het menu staat
Deelnemers aan de wildplukexpeditie in Amsterdam-Noord
Een salade van eetbare wilde kruiden met blauwe kaas en bloemetjes
Brood met dipjes uit de natuur
Meer wildplukexpedities
Ook een keer mee met Anke op wildplukexpeditie in Amsterdam? Er staan onder meer een limonade en thee-wildplukdag en een medicinale wildplukexpeditie op de planning. Houd de website van The Nature Connection in de gaten voor data.
Nog niet zolang geleden kreeg ik twee boeken over wildplukken toegestuurd. Als je alleen op pad gaat en nog niet zo ervaren bent in het plukken van eetbare wilde planten, is het handig om zo’n eetbare-plantengids mee te nemen. Je kunt zo makkelijker de veilige kruiden herkennen. Als bonus staan er ook vele lekkere recepten in.
De Smaak van Wildplukken
