Ooit stonden er in de drooggemaakte Watergraafsmeer zo’n 40 buitenplaatsen. Eén ervan is nog over: Frankendael. Het ligt in het gelijknamige park. Een mooie plek voor een paar uur genieten van groen in Amsterdam.
Eén van de entrees van Park Frankendael
Op zonnige dagen trekken Amsterdammers en toeristen massaal naar parken. Zeker net zo mooi als het Vondelpark maar velen malen rustiger is park Frankendael in Watergraafsmeer. Het ligt op een minuut of tien wandelen van station Amstel. Als ik vanaf de Kamerlingh Onneslaan het park inloop, sta ik gelijk tussen de volkstuintjes van Klein Dantzig. Dit is met stip het mooiste volkstuinencomplex dat ik ooit gezien heb. Aan beide kanten van een slootje lonkt een zee, nee, een oceaan aan bloemen. De kleine paadjes zijn vanwege corona even niet toegankelijk. Maar in andere jaren kun je het complex nog beter verkennen.
De fleurige volkstuinen van volkstuinencomplex Klein Dantzig
Schooltuin Vink
Iets verderop liggen de schooltuinen. Klassen kinderen staan gebogen over bloemen en krijgen uitleg over alles wat groeit op zo’n tuin. Ze hebben ook allemaal een eigen stukje grond, versierd met soms heel creatieve naambordjes. Amsterdam blijkt 13 schooltuinen te hebben, verspreid over de stad. Deze Schooltuin Vink bestaat al sinds 1922. Leuk, dat had ik vroeger ook wel gewild op mijn school. Als de hekken openstaan, mag je zo naar binnen lopen.
Een overvliegende ooievaar vraagt aandacht. Hij/zij vliegt naar een toren midden op een kinderspeelplaats. De vogels hebben twee jongen, zo vertelt een voorbijgangster. Al snel zie ik een donzig koppie boven het nest uitsteken. Schattig. Op dit open veld wordt eens per maand de Pure Markt gehouden, maar nu even niet vanwege corona. Hopelijk kan het snel weer, lijkt me ontzettend gezellig.
Schooltuin Vink bestaat al bijna 100 jaar lang.
Schoolkinderen leren in Amsterdam van alles over tuinieren in de schooltuin
Bij de speelplaats broed een stel ooievaars
Restaurant De Kas
Ik loop verder. Naast het verharde fiets-/wandelpad zijn er verschillende onverharde paden dwars door de begroeiing heen. Het ruikt hier echt naar natuur. Heerlijk. Ook wie nog nooit in het park geweest is, heeft misschien wel eens gehoord van restaurant De Kas. De kassen werden in 1927 gebouwd om andere parken in de stad te voorzien van bomen, grassen en exotische gewassen als bananen en palmen. Maar sinds begin van deze eeuw worden in herbouwde kassen prachtige gerechten bereid met ingrediënten die ’s morgens nog in de moes- en kruidentuinen is en rond de kassen stonden. Wat hier niet groeit, komt uit de eigen tuin in de Beemster waar een slordige 200 soorten groenten en fruit gekweekt worden. Daarmee worden mooie, duurzame menu’s samengesteld.
Restaurant de Kas in Park Frankendael
De nieuwe kassen staan op de plek van de oude. Ook de schoorsteen werd hersteld.
Kunstwerk: slag om Watergraafsmeer
Opeens doemen bootjes gemaakt van wilgenhout op. Het blijkt een kunstwerk van Jan van Schaik dat hij samen met schoolkinderen gemaakt heeft. De schepen verbeelden de slag om Watergraafsmeer die tijdens de 80-jarige Oorlog plaatsvond. Watergraafsmeer was toen nog water en maakte deel uit van de Zuiderzee. De Watergeuzen vochten hier tegen de Spanjaarden. En wonnen.
De Slag om Watergraafsmeer, een kunstwerk van Jan van Schaik
Huize Frankendael
Het 18de eeuwse Huize Frankendael is het laatste overgebleven buitenhuis van Amsterdam. Hier nodigde de gefortuneerde eigenaar familie en vrienden uit om te genieten van de natuur. Want ja, toen lag dit prachtige optrekje met bijbehorend park buiten de stad. Nu raast aan een kant het verkeer voorbij, maar in de tuin achter het huis merk je daar niets van.
Huize Frankendael is de enige overgebleven buitenplaats van Amsterdam
Restaurant Merkelbach
In de stijltuin van Frankendael staan op zonnige dagen terrastafeltjes van restaurant Merkelbach. De kleine maar fijne menukaart biedt heerlijke lunchgerechten en borrelhappen. ’s Avonds is er een menu van de chef, ook een vegetarische. Alles wat hier geserveerd wordt, is geïnspireerd op de slow food-beweging. Op koelere dagen kun je terecht in het koetshuis. De grote tuin is een pré in deze corona-tijd: er passen voldoende tafeltjes op gepaste afstand. De aspergesoep blijkt een schot in de roos. Hier kan een lunch zomaar overgaan in een middaglang loungen tussen de bloemen.
In de tuin van Huize Frankendael ligt een prachtg terras
Aspergesoep eten in de tuin van restaurant Merkelbach
Omgeving Amstelstation
Loop je het Amstelstation aan de andere zijde uit, dan kom je via een bedrijventerrein met o.m. de kantoren van Philips bij de Amstel. Aan de overkant van het water zie je het bijzondere gebouw van Waternet. Daarvoor ligt een grasveld aan het water waar het op warme dagen heerlijk toeven is.
Relaxen op het grasveld voor het kantoor van Waternet
Bij het station staan ook vaak deelscooters waarmee je snel op je bestmming komt.
Met een elektrische deelscooter reis je groen door Amsterdam
MEER AMSTERDAM
Nog zo’n relatief rustig park in Amsterdam vind je in het noorden van de stad. Extra leuk is dat je daar zo nu en dan mee kunt op wildpluk-wandelingen.
Madeliefjes zijn ook eetbaar
Varen, ook zo heerlijk, en als je een tochtje maakt met Plastic Whale maak je ook de grachten nog plastic-vrij.
De sloepen van Plastic Whale
Net iets buiten Amsterdam is het heerlijk kanoën tussen de polders. Fijn, zo’n wetlands-safari in Nederland.
Kanoën door het pittoreske dorpje Watergang
Onlangs was ik te gast bij het Little Italy event dat het magazine ‘De Smaak van Italië’ jaarlijks organiseert in Amsterdam. Lekker sfeertje. Ik volgde er een olijfolie-workshop en, tatarataaa, leerde zelf pasta maken.
Italië staat hoog op mijn lijst van favoriete vakantiebestemmingen. Fijne steden, prachtige natuur, overal omringd door cultuur en dan is er natuurlijk de Italiaanse keuken. Tijdens het evenement doe je inspiratie op voor een volgende reis maar veel bezoekers komen ook om allerlei lekkers te proeven en te kopen.
De Mediterrane keuken staat op de UNESCO lijst
Bijna 12 liter olijfolie p.p.
De Mediterrane keuken is UNESCO-immaterieel erfgoed, leer ik tijdens de olijfolie-workshop gegeven door olijfolie-expert Gregor Christiaans. En wat is de Italiaanse keuken zonder olijfolie? Een Italiaan gebruikt per jaar gemiddeld 11.5 liter olijfolie, Nederlanders slechts 0.9 liter. Na een inleiding mogen we proeven. Ik heb vaker proefsessies gedaan, onder meer bij olijfolieproducenten in Slovenië en Italië. Maar daar proefde ik alleen de goede, eigen producten. Ditmaal beginnen we met een supermarkt-olijfolie. We weten inmiddels dat een olijfolie fris moet zijn, een bittertje moet hebben en iets van scherpte in je keel als je de olie doorslikt. Klopt alles, dan heb je een goede extra vierge olijfolie. De eerste olie heeft alleen een scherpe nasmaak en doorstaat daarmee de proef niet. De andere twee zijn echt totaal anders. Lees: veel lekkerder. Proef je dit verschil, dan koop je nooit meer een goedkope olijfolie in de supermarkt.
Italianen gebruiken 11,5 liter olijfolie p.p.p.j.
Olijfolie in de hoofdrol
Er zijn nog twee verrassingen tijdens de workshop. We krijgen een bordje met zeven kleine hapjes die allemaal olijfolie in de hoofdrol hebben. Denk aan een gel, knetterend poeder, olijfmousse, hartige bonbons en meer. Waanzinnig wat een creatieve kok (in dit geval Monique Troc van restaurant Schatull in Vaals) allemaal met olie kan maken. Tot slot is er vegan ijs op basis van olijfolie gemaakt door Franz Conde, chef van het Hilton restaurant Roberto’s in Amsterdam-Zuid. Mjammie wat heerlijk romig. En gelukkig niet te zoet.
Heerlijke hapjes met olijfolie in de hoofdrol van chef Monique Troc
IJs met olijfolie in plaats van room. Met dank aan Franz Conde
Pasta workshop van Cucina Originale
Na het proeven mag ik zelf aan de slag tijdens de workshop pasta maken van Cucina originale. Ik dacht dat we gewone pasta zouden maken, maar het bleek ravioli te zijn. Op basis van ei met een vegetarische vulling met ricotta. Dus ik heb mijn vegan overtuiging even aan de kant geschoven en heb de ravioli gemaakt. Dat klinkt simpel maar het is hard werken om een mooi pastadeeg te maken.
Cucino originale organiseert pasta workshops
Wie de smaak te pakken heeft, boekt een weekje koken in Italië bij Cucina originale
Meel 0.0 en ei, daarmee maak je een vegetarische pasta vol smaak
Zo maak je verse pasta
De ingrediënten zijn bescheiden: fijne bloem 0.0 en ei. De aanwijzingen zijn al net zo eenvoudig maar het kneden van een glad, stevig maar flexibel deeg, zoals het staat omschreven, is nog best een klus. En dan moet het nog uitgerold worden tot een grote, bijna doorzichtige lap. Daar komt de vulling van ricotta, Parmezaanse kaas, rode ui, biet en zout, peper en nootmuskaat op.
Afijn, een echte Italiaan krijgt er ongetwijfeld rillingen van, maar ik was best tevreden met mijn eerste pasta-poging. De ravioli zagen er niet uit, maar smaakten verrassend goed. Het aangeraden sausje met boter, walnoten en Parmezaanse kaas heb ik thuis wel geveganiseerd door plantaardige boter te gebruiken en edelgist als kaasvervanger.
Pastaworkshop: eerst met een vork mixen, daarna met je handen verder kneden
De ravioli horen allemaal dezelfde vorm te hebben…
Zelfgemaakte pasta: het ziet er niet uit, maar smaakt verrukkelijk
Op kookles in Italië
Dit smaakt naar meer. En dat komt goed uit want Cucina originale organiseert kookworkshops in Italië. Daar zou ik graag eens naartoe gaan, want de koks Stefania, Lisa en Agatha weten vast ook hoe je een mooie vegan pasta kunt maken. Arrivederci dus, tot ziens.
Het volgende Little Italy event wordt waarschijnlijk weer in februari gehouden. Check de website voor de meest recente informatie.
Cucino originale: de eieren moeten in een kuiltje in het meel
MEER PASTA
Een van mijn favoriete pasta gerechten is deze met avocado en zeekraal.
Vegan pasta met zeekraal, avocado en limoen
Duurzame keuzes worden steeds gewoner. Best wel Bewust vraagt geregeld aan mensen waarom zij welke bewuste keuzes maken. Ditmaal Han Ji, chef-kok en eigenaar van verschillende restaurants waar Chinese voedingsleer gecombineerd wordt met westerse gerechten
Wie is Han Ji?
Han Ji komt oorspronkelijk uit Qingdao in China. In 1999 kwam hij naar Maastricht om Internationale Economie en Econometrie te studeren. Tijdens zijn studie werkte hij in een restaurant waar hij zijn liefde voor gastronomie ontdekte.
Chef-kok en ondernemer Han Ji van onder meer de UMAMI-restaurants
Wat doet Han Ji?
Han Ji’s passie werd voor iedereen tastbaar toen hij zijn eerste restaurant opende. Inmiddels heeft hij een heel imperium met verschillende concepten. Maar altijd is er naast smaakvol eten serveren een focus op innovatie, gezondheid, gastronomie en de Chinese Cultuur. Hij verdiende er zelfs een Michelinster mee voor zijn inmiddels gesloten restaurant HanTing Cuisine. Han Ji blijft nieuwe ingrediënten ontdekken en creëert Chinese concepten die in Nederland nog niet bestaan. Nieuw is het food & drink pairing concept in de UMAMI by Han restaurants waarbij bij iedere gang drankjes met een toegevoegde waarde geserveerd worden.
Drink and food pairing bij UMAMI
Waar vind je je restaurants?
UMAMI by Han restaurants zijn te vinden in Amsterdam, Eindhoven, Den Haag, Maastricht, Rotterdam en een in Beijing. Dit zijn lekker betaalbare restaurants waar Chinees met een Europese twist geserveerd wordt. Gerechtjes delen is een belangrijk onderdeel van de ervaring. Daarnaast is er nog restaurant Zheng in Den Haag.
Restaurant UMAMI in Amsterdam
Hoe duurzaam is jouw restaurant?
Naast het gebruik van kwalitatief hoogwaardige en seizoensgebonden producten wordt er ook veel onderzoek gedaan met betrekking tot de Chinese voedingsleer en hoe wij dit kunnen toepassen in onze menu’s. Balans is de kern van de Chinese voedingsleer, evenals bij Restaurant Zheng, en balans is duurzaamheid.
Wij bieden onze gasten gebalanceerde en heerlijke dineropties waar duurzame producten van lokale leveranciers, 5000- jaar Chinese voedingsleer kennis (TCM – Traditional Chinese Medicine), gezondheid en samenleving met elkaar in harmonie komen. De ongekende mogelijkheden in zowel Chinese gastronomie als gezondsheidscultuur kunnen positiviteit brengen in de samenleving en dus in een betere omgeving.
Verder werken werknemers van verschillende afdelingen binnen het bedrijf nauw met elkaar samen om voedselverspilling tegen te gaan. Als gevolg van de samenwerking tussen de productie en marketing bijvoorbeeld, worden nieuwe kooktechnieken geïnnoveerd door Chinese en Westerse technieken te fuseren en zo verspilling tegen te gaan.
Heerlijke vegan gerechten bij restaurant UMAMI
Waarom kies je voor duurzaam?
Alles begint bij jezelf! Een gezonde en veilige omgeving voor de toekomstige generaties creëren kunnen we niet alleen. We kunnen niet in een stap de wereld redden en een esthetische wereld garanderen, maar we kunnen wel dagelijks een kleine en welwillende stap vooruitzetten door verantwoord om te gaan met de samenleving. Door een brug te slaan tussen het Oosten en het Westen, door kennis en ervaring te delen en continu te innoveren, kunnen we samen een gezondere en betere wereld creëren voor onze toekomstige generaties.
Een mjammie einde van een perfecte lunch bij UMAMI
Wat is jouw favoriete vegan gerecht?
Mijn favoriete vegan gerecht is onze Tarocake geserveerd in een wok. Een mooi hartig gerecht dat is bomvol van smaak is en ook hoog is aan de juiste voedingswaarden. Taro is hoog aan kalium wat zorgt voor zoutregulatie in het lichaam en is hierdoor gunstig voor de bloed- en hartvaten. Hiernaast wordt het product gezien als complexe koolhydraat. Het laat de bloedsuikerspiegel niet te snel stijgen en hierdoor heb je langer een verzadigd gevoel. Ook wordt er gebruikt gemaakt van oesterbladolie wat veel antioxidanten bevat. Door sojaolie te gebruiken om de peper en het oesterblad in te fuseren is het recept volledig plantaardig.
Recepturen Tarocake in de wok
Tarocake in de wok, het favoriete recept van chef-kok Han Ji
Tarocake
- 1 liter groentebouillon
- 50 gram geraspte taro aardappel
- 100 gram wortel brunoise
- 1 stengel bosui fijngehakt
- 250 gram Glutinous rijstbloem
- 3 gram zout
- 2 gram peper
Wok de aardappel, wortel en bosui voeg daar de koude bouillon aan toe. Maak van de bloem, zout en peper een mengsel en voeg dit al roerend toe aan de bouillon. Roer deze massa glad en zorg ervoor dat de massa goed is gebonden en er geen klontjes bloem achterblijven. Stort de massa in een ½ gastronorm bak en maak deze ongeveer 3 cm hoog. Stoom nu de cake gedurende 30 minuten af en laat deze opstijven en afkoelen in de koelkast. Na het opstijven snij je de Tarocake in blokjes.
Voordat het in de wok gaat, stoom de cake gedurende 2 minuten.
Salade van Chinese asperge en wortel
- 50 gram wortel Brunoise
- 50 gram Chinese asperge Brunoise
Snijd de wortel en de Chinese asperge in blokjes van een halve cm. Houd de wortel en de Chinese asperge gescheiden. Blancheer de groente en doe het in ijswater. Meng vervolgens de wortel en Chinese asperge.
Chilli gel
- 500 gram Kimchee base
- 150 gram Sriracha saus
- 400 gram Water
- 35 gram sesamolie
- 3 eetlepels Gelfred (Sosa)
Weeg alle ingrediënten af in een blender beker. Draai vervolgens de ingrediënten zodanig tot de massa zich gaat binden en gel dikte heeft. Zeef voor de zekerheid de massa door een fijne zeef.
Wortelcrème
- 500 gram wortel
- 2 gram zout
- 1 eetlepel olijfolie
- 2 theelepels Xantana (bindmiddel)
Zet de wortel net onder water op het vuur. Kook de wortel gaar. Doe de gekookte wortel in een blenderbeker en voeg hier 200 gram kookvocht aan toe. Voeg nu ook zout, olijfolie en Xantana toe. Zeef de crème door een fijne zeef.
Crispy chili hazelnoten sambal
- 100 gram ongebrande hazelnoten
- 2 eetlepels crispy chilli sambal
Bak de hazelnoten in de pan tot goudbruin in een beetje olie. Voeg als volgt de sambal toe en laat dit ongeveer 2 minuten op laag vuur trekken, zodat de smaak van de sambal vrijkomt.
Chinese aspergenest
Schil een Chinese asperge en snij met de mandoline dunne reepjes met het dunste bijbehorende mes. Spoel vervolgens de aspergelinten in ijswater zodat de asperge een krokante bite krijgt.
Ufo van wortel
Schil een wortel en snij in de breedte op de snijmachine op stand 1. Gebruik een ronde steker 4 en steek de wortel uit. Pak een mes en snij vanaf het midden tot een uiteinde van het rondje een snee. Nu kan je de twee uiteindes pakken van het rondje en om elkaar heen vouwen zodat het een kegelvormig formaat krijgt.
Producten nodig voor afwerking
- Chilli olie
- Oesterbladolie
- Borage cress
- Oesterblad puntjes
- Vurige afrikaantjes
- Roze Korenbloem
De wereld een beetje beter maken wil bijna iedereen. Maar dan het liefst wel op een leuke manier. Bijvoorbeeld door met Plastic Whale de Amsterdamse grachten schoon te vissen.
De sloepen van Plastic Whale zijn gemaakt van PET flessen opgevist uit de Amsterdamse grachten
Dat rondzwervend plastic een vernietigend effect heeft op mens, dier en milieu is inmiddels een open deur. Denk aan de beelden van een opengesneden walvissen met tientallen kilo’s plastic in hun maag en aan de oceanen die vol zitten met plastic soep. Volgens een onderzoek van de University of Newcastle in Australië krijgt de gemiddelde mens per week trouwens ook ongeveer een bankpasje aan plastic binnen. Oeps. Plastic Whale probeert plastic afval op een leuke manier te verminderen: varend door de Amsterdamse grachten gewapend met visnetje.
Even een rustmomentje als we wat sneller door Amsterdam varen
Ruim 300 enthousiaste vrijwilligers
En dus doen we een dag duurzaam. Ruim 300 milieubewuste enthousiastelingen hebben zich de dag na Pride Amsterdam verzamelt bij het Scheepvaartmuseum. Daar liggen de kleurige sloepen van Plastic Whale plus tientallen andere boten van schippers die vrijwillig meedoen met dit bijzondere evenement. De bedoeling is dat we met z’n allen het water opgaan om zoveel mogelijk plastic en ander afval uit de Amsterdamse grachten te vissen. Voorzien van een schepnetje en met een enorme dosis positieve energie steken we van wal.
Nog even de laatste instructies en dan mogen we gaan plastic vissen
Tijdens het plastic vissen is er voldoende tijd om van Amsterdamse grachten te genieten
Afval dat niet in het netje past, mogen we niet meenemen.
Plastic Whale: fanatiek vissen
Fanatisme is niemand vreemd bij ons aan boord. Al snel dirigeren we schipper Majel naar de kleinste stukjes plastic. Gelukkig let zij wel op het andere scheepvaartverkeer en voorkomt zo ongelukken. We hebben drie plastic zakken aan boord. Een voor PET-flessen, een voor overig plastic en een voor ander afval. Want ja, ook dat nemen we mee. Het is duidelijk waarvoor we het doen: de boot waarin we varen is gemaakt van onder meer 6000 opgeviste PET-flessen. In de vloer zie je de flessendoppen zitten. Van de plastic flessen wordt tegenwoordig ook kantoormeubilair gemaakt.
Visnetjes in de aanslag, klaar voor enkele uren plastic vissen
Relaxt en toch duurzaam zo’n middagje plastic vissen met Plastic Whale
Yes, weer een stuk plastic uit de Amsterdamse grachten gevist
Bijzondere vangsten
Geregeld roept iemand van de kant ons toe dat we goed bezig zijn. Toeristen aan boord van rondvaartboten zetten ons zelfs op de foto! Voor Majel al heel normaal, zij gaat gemiddeld twee keer per week op pad met groepen plastic-vissers. De meest vreemde voorwerpen worden aan boord geschept. Soms ook met leuke verhalen. Ooit vond een groep een portemonnee. Aan de hand van een pasje werd de eigenaar al tijdens het varen opgespoord, ’s avonds had die de portemonnee terug. Ook is er een keer een tas met sleutels gevonden en enkele enorme knuffels. Om het fanatisme op te voeren is er een prijs voor het meest bijzondere voorwerp dat wordt opgevist.
Er is altijd een prijs voor het meest originele object dat uit de gracht gevist is
Bijna 100 zakken afval
Na een paar uur varen verzamelen we weer bij het Scheepvaartmuseum. Onze vangst valt een beetje tegen. Vroeg in de ochtend heeft Waternet namelijk al een opruimrondje door de grachten gemaakt. “Zij doen het grove schoonmaakwerk, wij zijn de tandenstokers als het gaat om het plastic opruimen”, is de uitleg van Majel. Maar alle boten bij elkaar hebben deze dag toch 94,5 zakken vol plastic en andere afval verzameld. Waarvan 18 zakken vol PET-flessen. Reden genoeg voor een paar high fives en een borrel na.
In totaal zijn tijdens dit Plastic Whale event bijna 100 zakken (plastic) afval uit de grachten gevist
Ook vissen met Plastic Whale?
Twee keer per jaar, de dag na Koningsdag en de dag na Pride Amsterdam, is er een speciaal Plastic Whale evenement: met zoveel mogelijk mensen de vervuilde grachten schoonvissen. Meedoen is die dag gratis. De rest van het jaar kun je een excursie Plastic Whale vissen boeken, kosten 25 euro p.p. Je kunt ook als bedrijf een event boeken voor je hele team. Meer informatie vind je op de website van Plastic Whale, daar kun je ook gelijk een excursie boeken.
Een Plastic Whale groepsfoto met de afvalbuit van de dag
De zakken met plastic en ander afval worden gescheiden weggebracht.
De man met een missie
Marius Smit startte in 2011 met een missie: een boot bouwen van plastic afval. Drie jaar later is de eerste boot gemaakt van PET-flessen opgevist uit de Amsterdamse grachten een feit. Inmiddels is er een vloot van 11 Plastic Whale sloepen (9 in Amsterdam en 2 in Rotterdam) en nog steeds worden er zakken vol plastic uit de grachten gevist. In 2018 gingen er 13.000 mensen gewapend met een netje mee op plastic jacht. In totaal stapten al 25.000 mensen aan boord van een Plastic Whale boot. Van het afval worden inmiddels niet alleen boten gemaakt maar ook lampen en kantoormeubelen als tafels en stoelen.
Nooit gedacht dat vissen zo leuk kon zijn: plastic vissen met Plastic Whale
Plastic en ander afval selecteren
Milieubewust varen in Amsterdam
Schipper tijdens mijn Plastic Whale experience was Majel. Eerder ontmoette ik haar tijdens een Wetlands Safari-kanotocht door de groene achtertuin van Amsterdam. In een blog schreef ik over deze heerlijke ontspannen en duurzame dag op het water.
Kanoën door het pittoreske dorpje Watergang
Genieten van rust & ruimte, van groen & water en ook milieubewust bezig zijn, dat kan allemaal met de kanotochten van Wetlands Safari. Op tien minuten bus-afstand van Amsterdam ligt het natuurgebied Ilperveld. Hier kanoën zet je volledig in de relax-modus. Dat ik dit nu pas, na ruim 30 jaar op steenworp afstand gewoond te hebben, ontdek.
Kanoën door het pittoreske dorpje Watergang
Toeristen ontdekken het veel sneller blijkt als de Wetlands Safari-groep elkaar ontmoet op een zonnige vrijdagochtend op het busstation van Amsterdam Centraal. Toevallig zijn het dit keer allemaal kanoliefhebbers uit Amerika: vier uit de staat Utah en drie uit Californië. Nederlanders boeken relatief weinig zo’n dagje weg in de natuur, is de ervaring van Majel Tromp, de oprichter van Wetlands Safari.
De groep bestaat dit keer enkel uit Amerikanen
Wetlands Safari bij Amsterdam
Bus 305 rijdt in goed tien minuten van Amsterdam CS naar Watergang Dorp. Watergang, ik had nog nooit van dit schattige dorp met hoog Wim Sonneveld-gehalte gehoord. Het is met pak ‘m beet 400 inwoners dan ook bescheiden van formaat. Maar het heeft sinds het ontstaan in de 12de eeuw wel een respectabele leeftijd bereikt. In het café krijgen we koffie/thee of frisdrank. Plus uitleg over enkele Nederlandse bijzonderheden als het gaat om de connectie met water. In positieve of negatieve zin. Er komen dus overstromingen aan bod zoals de watersnoodramp uit 1953, het aanleggen van de deltawerken en het maken van nieuw land in wat ooit de Zuiderzee was.
Wat een rust, op tien minuten bussen vanaf Amsterdam
Kanoën, ook voor beginners
Buiten liggen de kano’s al klaar. Enkele tips van Majel: zorg dat je altijd in het midden van de kano zit, buk diep bij de lage bruggen en stuur niet teveel want dan remt de boot af. Appeltje, eitje. Alle kostbare spullen gaan in witte tonnetjes en dan kunnen we weg. Via smalle slootjes kanoën we door Watergang. Idyllisch, pittoresk, het zijn een beetje uitgemolken woorden maar zó van toepassing op wat we zien. Langs de slootjes staan prachtige, vaak houten huizen, de tuinen vol met bloeiende planten en de blauw-met-witte wolkenlucht maakt het oer-Hollandse plaatje compleet. De drukte van Amsterdam CS is snel vergeten. Hier zijn we alleen met ons groepje en horen we als er even stoppen met peddelen enkel ruisend riet en tsjilpende vogels. We worden er zelf ook stil van.
Bijna botsing tijdens de Wetlands Safari
Peddelen door het pittoreske Watergang
Wetlands Safari: één met de natuur
Zonder problemen steken we het Noord-Hollandskanaal over en dan zijn we echt alleen nog maar omringd door water, planten en hier en daar een boompje. Dit is het Nederland van oude schilders. Opeens is er een klein bos met berken met hun mooie witte bast. Dan varen we door een doolhof van smalle slootjes tussen meer-dan-manshoog riet. Majel woelt met haar peddel diep in de modder en een geur van rotte eieren omringd ons. In de bodem zit gas afkomstig van het turf. Eigenlijk kanoën we niet in slootjes tussen land maar in slootjes tussen drijvende eilanden van trilveen.
Kanoën door een doolhof van slootjes omzoomd door riet
Cultuurlandschap Ilperveld
We zijn in Ilperveld, een 12.000 ha groot natuurgebied van polder- en moerasland. Nou ja, natuur. “Natuur in Nederland is vrijwel altijd handmade, het is meer een cultuurlandschap”, aldus Majel. Maar dat maakt de Amsterdam Wetlands niet minder mooi. Ilperveld is het leefgebied van vele weide- en watervogels. Een van de bekendste is de grutto, de nationale vogel van Nederland. Ze komen in maart met tienduizenden tegelijk naar ons land. Ze broeden hier en als hun jongen groot genoeg zijn om een behoorlijke afstand te kunnen vliegen, vertrekken ze, zo eind juni. De grutto is een carnivoor. In Ilperveld wordt de waterstand hoog gehouden zodat de grutto zonder moeite met zijn lange snavel de zachte modderbodem in kan.
Fotomoment: overvliegende ganzen
Je komt zelden iemand tegen in natuurgebied Ilperveld
De grond beweegt onder je voeten
De tijd vliegt voorbij. We koersen naar een van de drijvende eilanden om even de benen te strekken. Het voelt vreemd, alsof je op een luchtkussen loopt. Als je springt, zie en voel je de grond bewegen. Op het trilveen blijkt van alles en nog wat te groeien. Veenmos bijvoorbeeld, dat fungeert als een soort spons. Het kan 42 keer zijn gewicht aan water absorberen. Even knijpen en er loopt zo een staaltje water uit. Het mos is te gebruiken als luier en is bovendien antiseptisch dus goed voor op een wondje. Majel vertelt dat het hoge riet altijd in de winter geteeld wordt, het liefst als het vriest dan kun je overal lopen. We passeren zonnedauw, een vleesetend plantje, en leren over een andere plant die als kaarslont gebruikt kan worden. Al springend op de verende ondergrond komen we terug bij de aanlegsteiger.
Wandelen over trilveen, een bijzondere gewaarwording
Zonnedauw, een vleesetend plantje op het trilveen in natuurgebied Ilperveld
Veenmos heeft geen wortels en kan 42 keer het eigen gewicht aan water absorberen
Lunchen op trilveen
Uit de enorme tas die Majel bij zich heeft, komt een zeer uitgebreide lunch met vooral streekproducten tevoorschijn. De fruitsapjes van Eerlijk & Heerlijk zijn fantastisch. Majel heeft ze zelf bij de tuinder in de Beemster gehaald. Maar de Amerikanen slaan vooral aan op de kaas. Eén jochie blijft ervan eten. Het is jammer dat we pas daarna de verse munt vinden die langs de slootkant groeit. Een kopje verse muntthee zou een lekkere afsluiter van een perfecte lunch geweest zijn.
Lunchen met streekproducten tijdens de kano-tour in natuurgebied Ilperveld
Picknicken op Het Braamstuk in natuurgebied Ilperveld
Na de lunch hebben we weer genoeg energie voor een stukje kanoën
Zwemmen in het Nonksloot
Genietend van dit oer-Hollandse landschap peddelen we weer richting Watergang. Wie wil kan even zwemmen in Nonksloot, een grote plas ontstaan door het afgraven van turf. Nieuwgierige pinken komen naar de waterkant. Even checken wat die mensen doen. We staren elkaar aan en dan beginnen ze nonchalant aan de kano te knabbelen. Tijd om te gaan. Nog een drankje op het terras en dan springen we weer in de bus, op weg naar Amsterdam. Wat een heerlijke dag. Ook voor Nederlanders leuk en leerzaam.
Koeien zijn niet weg te slaan bij de kano’s
Nieuwsgierige pinken knabbelen aan de kano
De weidse natuur helemaal voor ons groepje
Ook per kano de wetlands verkennen?
Majel Tromp van Wetlands Safari gaat al zo’n 25 jaar met mensen op pad in dit polderlandschap op steenworp afstand van Amsterdam. Je kunt kiezen voor een kano-dagtocht (inclusief lunch) of een avondtocht (incl. borrel-picknick). Voor iedere deelnemer doneert Majel een bedrag aan Landschap Noord-Holland. Die organisatie is mede verantwoordelijk voor het behoud van deze prachtige achtertuin van Amsterdam.
De koeien worden met boten naar de weilanden gebracht
Kanoën door Watergang
Duurzaam slapen: hotel Jakarta in Amsterdam
Ben je helemaal in de duurzame modus, dan is hotel Jakarta een perfecte keuze om te overnachten. De locatie aan het IJ en op loopafstand van Amsterdam Centraal Station is heel relaxt. En in de binnentuin waan je je zomaar in de jungle. De naam hotel Jakarta verwijst trouwens naar de tijd toen van hier de boten naar Indonesië vertrokken. Vandaar ook de tropische getinte inrichting van de kamers.
MEER VAARTOCHTEN
Geen zin om zelf te kanoën? Dan is een tocht door de Amsterdamse grachten een goed idee. Helemaal leuk als je met rederij Lampedusa meegaat. Kapitein en gids zijn daar vluchtelingen.
Rederij Lampedusa in Amsterdam
Of vaar met een boot plus gids door Eilandspolder. Ook al zo’n mooi Noord-Hollands polderlandschap, bij de dorpjes De Rijp en Den Ilp.
Wat een rust, varen door de polders
Vluchtelingenboten van het Italiaanse eiland Lampedusa krijgen een tweede leven in Amsterdam. Ga mee met een rondvaart van Rederij Lampedusa. Vaar door de Amsterdamse grachten en hoor (levens)verhalen van hedendaagse vluchtelingen.
Met Rederij Lampedusa de Amsterdamse grachten verkennen
Het is een prachtige, zomerse dag in april. In het mini-haventje van Mediametic (Dijkgracht 6) in Amsterdam liggen twee kleurrijke boten van Rederij Lampedusa. De boten zijn een gift van de Italiaanse overheid. En dat is een uitzondering, ze geeft niet dagelijks boten weg. De vaartuigen hebben een historie. Ooit waren het Tunesische vissersboten, daarna werden het smokkelboten. Niet voor drugs of goederen, maar voor mensen. Vluchtelingen die huis, haard en familie achterlieten in de hoop om in Europa een veilig bestaan op te bouwen.
De thuishaven van Rederij Lampedusa is bij Mediametic
Rondvaart in Amsterdam met de Hedir
Na een opknapbeurt zijn de boten nu geschikt voor tours door de Amsterdamse grachten en over het IJ. De kleine Hedir is de meest duurzame, want voorzien van een elektrische motor. Hedir betekent zoiets als donder of gebrul. Een grootse naam voor een fluisterstil varend bootje dat twaalf passagiers kan vervoeren. Alhoewel er tijdens de laatste overtocht van Tunesië naar Lampedusa maar liefst 67 bootvluchtelingen op zaten. Geen idee hoe dat paste.
Sami staat achter het roer. Zijn afkomst blijft een mysterie. Hij komt uit de hemel, lacht Tommy. Tommy is de verhalenverteller tijdens deze rondvaart. In het dagelijks leven is hij schrijver en theatermaker. En ja, ook vluchteling. Uit Egypte.
Geroutineerd leidt kapitein Sami het bootje door de grachten
De vluchtelingen van Amsterdam
Varend langs de statige grachtenpanden verhaalt Tommy over de immigranten in Amsterdam. Soms lijkt het alsof immigratie iets van de laatste decennia is. Maar er zijn altijd al mensen geweest die op de vlucht gingen voor de situatie in hun eigen thuisland. Zo ook eind 16de, begin 17de eeuw. De toenmalige vluchtelingen kwamen niet van ver. Het waren voornamelijk mensen uit de Zuidelijke Nederlanden, Duitsers, Scandinaviërs en Oost-Europese Joden die naar de Republiek der Verenigde Nederlanden vluchtten. Ze werden niet altijd met open armen ontvangen. Hun godsdienst was anders, ze kleden zich flamboyanter, ze spraken andere talen. En ze waren met velen, zo’n 150.000. Toch bleken op den duur de voordelen groter dan de nadelen. Terugkijkend heeft de Republiek veel rijkdom en voorspoed te danken aan de immigranten. Amsterdam zou waarschijnlijk nooit de rijke stad uit de Gouden Eeuw geworden zijn zonder deze instroom.
Je zou bijna verdwalen in de 165 grachten van Amsterdam
De rijkdom van het oude Amsterdam weerspiegeld in de huizen
Zelfs duiven zijn geïmmigreerd
We verkennen tijdens deze anderhalf uur durende rondvaart slechts een klein deel van de 165 grachten en 1281 bruggen van Amsterdam. Zelfs een van de ophaalbruggen blijkt gelinkt aan nieuwe Nederlanders: de Walter Süskindbrug die vernoemd is naar een Joodse Duitser die in Nederland meer dan 600 jonge Joodse kinderen uit handen van de Duitsers redde.
En immigratie blijkt zich niet tot mensen te beperken. ‘Onze’ duiven hebben blijkbaar Schotse roots en de ratten Russische voorouders, leer ik. Ik denk ook gelijk aan de groene halsbandparkieten die ik geregeld zie en vooral hoor in Amsterdam. Een van de recente dierlijke immigranten.
Rondvaart met Rederij Lampedusa. Op de achtergrond de Walter Suskindbrug
Fan van Oranje
Tommy vertelt ook zijn eigen vluchtelingenverhaal. Na de Arabische lente werd in Egypte blijven te gevaarlijk voor hem. Zijn plan was naar een van de Caraïbische eilanden te gaan omdat hij daar geen visum voor nodig had. Maar dat ging niet door. Zweden stond als tweede op zijn lijstje, maar daar kreeg hij geen visum voor. Dan maar Turkije, was de conclusie. Maar die nacht droomde hij dat hij naar Nederland moest gaan. Zijn moeder was niet verbaasd. Als jochie van vier juichte hij al als het Nederlandse voetbalteam een doelpunt maakte. Vanwege Ruud Gullit. Het is niet zomaar een verhaaltje. Hij laat een foto zien van hemzelf als tienjarig jochie waar op hij met trots een Oranje-voetbalshirtje draagt. Dus het werd Nederland.
Storyteller Tommy en enkele gasten aan boord van boot Hedir
Een nieuwe start
We varen verder door de prachtige grachten van Amsterdam. We horen over de historie en zien de mensen op terrassen langs het water genieten van het heerlijke voorjaarsweer. En ik realiseer me weer wat een geluk ik heb in dit land geboren en getogen te zijn. Vrijheid, voorspoed, vrede, kansen…
Genieten van het mooie weer langs de Amsterdamse grachten
Tommy vertelt verder over zijn trauma’s. En over slapeloze nachten en nachtmerries maar ook over het volgen van dromen. Over de humor inzien van nare en rare dingen die gebeuren. En over negatieve gebeurtenissen in iets positiefs veranderen. Daarover gaat ook zijn boek ‘12 Dagen’ dat in september uitkomt. De titel slaat op de eerste twaalf dagen in Nederland. Hij dacht vrijheid gevonden te hebben maar zat bijna twee weken vast. Dat boek moet je lezen, al was het alleen al voor het hilarische verhaal over de bus die langs het vluchtelingenopvangcentrum reed waar hij enige tijd verbleef.
Tommy vertelt zijn eigen levensverhaal en dat van de stad Amsterdam
Met de Hedir door Amsterdam, voor wie eens een andere boottocht wil maken
Boek een rondvaart bij Rederij Lampedusa
En dan zijn we terug bij Mediametic. De tour had van mij veel langer mogen duren. Het was interessant, amusant, leerzaam en ook gewoon leuk.
De rondvaarten van Rederij Lampedusa zijn zeker niet alleen voor toeristen. Of eigenlijk zijn ze juist interessant voor Nederlanders. Na bijna 30 jaar in Amsterdam gewoond te hebben, hoorde ik verschillende dingen over de stad die ik niet wist. Maar het is vooral interessant om het persoonlijke verhaal van hedendaagse immigranten te horen.
Kapitein Sami van Rederij Lampedusa in Amsterdam
Op de website van Rederij Lampedusa kun je een tour boeken, met een heel gezelschap of individueel.
PS: de Oosterdoksdraaibrug van de Oosterdokskade naar de Dijksgracht is voorlopig niet in gebruik. Vanaf station Amsterdam Centraal kun je Mediametic bereiken via de De Ruijterkade en over het water bij de Piet Heinkade naar beneden.
Nog wat kussens in het bootje Hedir voor comfortabel zitten
Het leek me fantastisch om op zoek te gaan naar eetbare wilde planten in de stad, maar ook wel een beetje eng. Wat fijn dat ik mee kon met een wildplukexpeditie van Anke Wijnja op zoek naar eten uit de natuur.
Nog een paar tips van Anke voor we de prikkelbare brandnetel gaan plukken
Wildplukexpeditie in Amsterdam-Noord
Het is een zonnige zondagmiddag als we verzamelen op De Ceuvel, een alternatieve, creatieve, duurzame broedplaats in Amsterdam-Noord. Zo’n 15 medeplukkers zitten op picknickbankjes te luisteren, kopje thee en/of koffie erbij. Anke geeft alvast de basistips voor wildplukken. Zodat we straks in het Noorderpark weten wat we wel en niet moeten en mogen doen.
Wildplukken, wat mag wel en wat niet?
Om te beginnen: wildplukken mag eigenlijk niet in Nederland, maar wordt meestal wel gedoogd. Waar het allemaal om draait is dat je met liefde en respect voor de natuur plukt. En dat je veilig plukt. Want ook al lijkt het alsof in Nederland alles gereguleerd en gecontroleerd is, er zijn toch de nodige giftige, zelfs dodelijke planten. En dan zijn er nog de dagelijkse ongemakken als luchtvervuiling, pesticiden, gifgrond en plassende honden… Goed wassen is sowieso een must. Oeps, ik heb als kind vele bramen gegeten, zo van de struik zonder te wassen. Hopelijk was er toen minder luchtvervuiling.
Klein hoefblad is een van de eetbare wilde planten die in het wild groeit
Op zoek naar malse topjes van de eetbare brandnetel
Workshop eetbare wilde planten plukken
Voor we gewapend met schaar, mes en keukenhandschoenen in het Noorderpark gaan foerageren, krijgen we nog één keer een waarschuwing: weet wat je plukt. Fluitenkruid bijvoorbeeld is een heel eetbare wilde plant. Gevlekte scheerling lijkt erop maar een soepje daarvan is dodelijk. De oude Grieken gebruikten het om een doodsvonnis te voltrekken! Gelukkig is die plant zeldzaam in Nederland én krijgen we kaartjes met daarop afbeeldingen van wat we wél veilig kunnen eten. Er zijn ook apps die je kunnen helpen met determineren. Maar die hebben het ook wel eens mis. Dus bij twijfel, niet plukken.
Kleefkruid groeit hier volop, je hebt zo een handvol
Op zoek naar eetbare wilde planten in het Noorderpark, Amsterdam
Brandnetel, geen plantje om zonder handschoenen aan te pakken
Stadspark als groenten- en kruidentuin
We zoeken onder meer kleefkruid (nooit van gehoord), vogelmuur (dat haalde mijn vader vroeger voor zijn vogels in de volière) en look zonder look, nog één die ik niet kende. Het blijkt inderdaad allemaal zomaar langs het water te groeien. Op andere plekken in het park zoeken en vinden we brandnetel, daslook, duizendblad, zevenblad en meer. Ook madeliefjes blijken eetbaar, blad en bloem! Waarom wist ik dat als kind niet? Al die madeliefjeskettingen had ik dus kunnen opeten! We plukken ook wat speenkruid met prachtige, gele eetbare bloemen. Waanzinnig wat er in zo’n stadspark allemaal te vinden is aan eetbare wilde planten en kruiden. Na een uur of twee hebben we voldoende voor een hele urban-wildpluk maaltijd.
Anke geeft de laatste wildpluk-instructies
Ongelooflijk hoeveel eetbaars je vindt zo langs de waterkant
Kleefkruid is een van de eetbare wilde planten die we zoeken
Madeliefjes blijken ook eetbaar, bloem en blad
Eten uit de natuur: koken met (on)kruid
Terug op de Ceuvel duiken we een provisorische keuken in om zes gerechten te maken met de (on)kruid-buit van vandaag. Een 7-kruidensoepje vooraf, stamppot met kleefkruid en zevenblad, een salade met onder meer vogelmuur, madeliefblad en –bloem, daslook en nog wat in-het-wild geplukte ingrediënten. En er staat na een goed halfuur ook een look-en-look yoghurtdip, wilde kruiden pesto en brandnetelpaté op tafel. Samen met wat stevig brood een verrukkelijke afsluiter van een middag wildplukken. Dat smaakt naar meer.
Een deel van de oogst, tijd om alles te wassen en te gaan koken
Een schaal vol brandneteltopjes voor de brandnetelpaté
Koken met handschoenen, je moet wel als er brandnetel op het menu staat
Deelnemers aan de wildplukexpeditie in Amsterdam-Noord
Een salade van eetbare wilde kruiden met blauwe kaas en bloemetjes
Brood met dipjes uit de natuur
Meer wildplukexpedities
Ook een keer mee met Anke op wildplukexpeditie in Amsterdam? Er staan onder meer een limonade en thee-wildplukdag en een medicinale wildplukexpeditie op de planning. Houd de website van The Nature Connection in de gaten voor data.
Nog niet zolang geleden kreeg ik twee boeken over wildplukken toegestuurd. Als je alleen op pad gaat en nog niet zo ervaren bent in het plukken van eetbare wilde planten, is het handig om zo’n eetbare-plantengids mee te nemen. Je kunt zo makkelijker de veilige kruiden herkennen. Als bonus staan er ook vele lekkere recepten in.
De Smaak van Wildplukken
