De Waddenkust is een bijzonder stukje Nederland: ze verbindt drie provincies, de Waddenzee is nooit ver weg. Ik maakte een roadtrip langs Groningen, Friesland en Noord-Holland. En zag veel natuur plus her en der een stad(je) voor de afwisseling. Bovendien blijkt de Waddenkust een soort openlucht supermarkt. Deel 1 van mijn rondreis langs de Waddenkust.
Rondreis langs de Waddenkust, natuur met UNESCO-vermelding
In het hoge noorden in Groningen
Mijn ontdekkingsreis langs de Waddenkust begint in Groningen. Als de provincie in het nieuws is, dan gaat het vaak over de gaswinning en bijkomende problemen. Maar gelukkig blijkt er ook veel positiefs over Groningen te melden. Het eten bij restaurant Prinsenhof in de stad Groningen bijvoorbeeld. Sinds ik vegan eet, stuit ik nog weleens op problemen. Maar de kok van Prinsenhof blijkt er totaal geen probleem mee te hebben een voortreffelijk plantaardige menu te bereiden. Ik eet een heerlijke Aziatische soep, smaakvolle groenten met onder meer zoete aardappel en toe fijne vegan friandises. Een aanrader voor veganisten dit restaurant. Het is trouwens ook een fijn hotel.
Restaurant Prinsenhof in de stad Groningen
Heerlijk vegan eten in restaurant Prinsenhof
Roadtrip Waddenkust
Naar Groningen kon ik nog met de trein, voor de rest van mijn rondreis langs de Waddenkust is een auto echt nodig. Wil je milieubewust reizen, huur dan een elektrische auto. Mijn eerste stop is de zeedijk van Noordpolderzijl, het noordelijkste stukje van het Groningse vasteland. Het bruine café ’t Zielhoes in de voormalige sluiswachterswoning is verrukkelijk traditioneel met tapijtjes op de tafels. Een perfecte plek voor een beker warme chocolademelk na een herfst- of winterwandeling over de zeedijk. Bob Dylan bezocht het ‘t Zielhoes ooit. Auteur Herman Sandman ontdekte dat de zanger er aan de bar een kop koffie gedronken had. Dylan fietste blijkbaar graag in Noord-Groningen. Sandman stuurde de musicus een mail en deze bevestigde het verhaal, inclusief details.
Café ’t Zielhoes waar Bob Dylan koffie dronk
Een echt oud bruin café, ’t Zielhoes in Noordpolderzijl
Noordpolderzijl in Groningen
De sluis is tegenwoordig gesloten maar vormt wel een mooi vertrek- en aankomstpunt voor wadloopwandelingen. Aan de zeekant van de dijk ligt een kleine haven die alleen met vloed bereikbaar is. Ben je hier rond eb dan zie je vrijwel alleen maar modder. Op de kwelders groeit onder meer zeekraal en dat mag je ook plukken voor eigen gebruik. Ik krijg gelijk weer trek. De kwelders blijken niet alleen een natuurlijke supermarkt voor mensen maar ook voor vogels. Ze komen hier op doorreis naar het zuiden of het noorden even bijtanken. Hier blijkt ook hoe dichtbij Duitsland is. Rechts in de verte zie ik het Duitse Waddeneiland Borkum.
De dijk bij Noordpolderzijl is startpunt van wadwandelingen
De Waddenzee is UNESCO Werelderfgoed
Wijn uit Nederland
Het zilte van de zee maakt dorstig. En wat lest er beter dorst dan wijn? Water waarschijnlijk maar wijn is wel de lekkerste optie. En zelfs in Groningen vind je wijngaarden, zoals Hof van ’t Hogeland waar de Groot Maarslag-wijnen vandaan komen. In 2013 plantte Elma Middel haar tuin vol met wijnranken. Het was niet haar eerste keuze. Ze wilde haar huis eigenlijk verkopen maar door de aardbevingen kwam er geen koper. Ze had op haar twee ha grond altijd paarden lopen maar die had ze al verkocht. En daarmee opnieuw beginnen was geen optie. En dus staan er nu lange rijen met Solaris en Johanniter druiven. Solaris kun je in september oogsten, de Johanniter goed een maand later. De Groot Maarslag-wijnen blijken beide witte droge wijnen met een alcoholpercentage van 12.5% en een lekker zuurtje.
In de zomer en het najaar hangen hier trossen biologische druiven
Volledig biologische wijnen
De grond onder deze Groningse wijngaard bevat veel calcium en zelfs een beetje zout. Misschien heb we daarom ook geen schimmels, overpeinst Elma. Er is geen organic label maar de wijn wordt wel op biologische wijze gemaakt. Na het oogsten gaan de druiven naar Twente waar bij Neerlands Wijnmakerij de wijnen worden gemaakt. Wil je deze wijn proeven, dan moet je naar het Hof van ’t Hogeland of een van de restaurants waar deze wijnen geschonken worden. De productie is klein en Elma raakt de flessen makkelijk kwijt in de omgeving, dus elders in Nederland vind je ze niet. Beter ook want die kleine footprint hoort ook bij de romantiek van een kleine wijngaard.
Groot Maarslag wijn van wijngaard Hof van ’t Hogeland in Groningen
Abraham’s Mosterdmakerij
Sinds mijn bezoek aan de Waddenkust weet ik ook waar Abraham de mosterd haalt. Namelijk in Eenrum bij Abraham’s Mosterdmakerij. Dit ambachtelijke fabriekje is ook een museum en je kunt er gratis rondkijken of een rondleiding volgen (rondleidingen alleen in het weekend om 14.30 uur). Ik leer er bijvoorbeeld dat mosterd na het openen van het potje heel snel veel van de scherpte verliest. Er worden in de fabriek verschillende soorten mosterd gemaakt. Maar Abrahams biologische mosterd wordt tegenwoordig weer gemaakt van zwart mosterdzaad uit Groningen. In het restaurant kun je verschillende gerechten met mosterd proeven.
Abraham’s Mosterdmakerij in Eenrum, waar ook biologische mosterd gemaakt wordt
Slapen in een bedstee
Marenland in Winsum is het hotel voor de eerste nacht. Sinds enige tijd is er bij deze camping ook een bedstee-hotel. Even terug naar vroeger dus maar wel op een hippe manier. De kamers hebben een lichte, Scandinavische uitstraling. Mijn kamer voor deze nacht is nummer vier, en dat blijkt de familiekamer met twee bedstedes én een slaapbank twee bedstedes én een slaapbank. Knus hoor, slapen in een bedstee, maar als je er een deelt met je lief, is het voor degene die achteraan ligt wel lastig om ’s nachts uit de bedstee te kruipen. Marenland heeft ook een restaurant in een mooie, aangebouwde kas waar je ’s morgens heerlijk ontbijt.
Slapen in een bedstee bij hotel Marenland in Winsum
Ontbijten bij hotel Marenland in Winsum
Waddenkust, knus stukje Nederland
De ligging van hotel/camping Marenland is heel gunstig. Het treinstation van Winsum ligt op 12 minuten loopafstand. Vandaar vertrekt de trein naar onder meer Groningen. Vlakbij het hotel vertrekt ook de bus naar Pieterburen, voor een gezonde dosis zeehondjes. Maar ik volg in alle vroegte het schelpenpad langs het Winsumerdiep. Na ongeveer 300 meter sta ik in het centrum van het lieflijke Winsum. Aan de overkant van het water ligt de wijk Obergum, dat deel uitmaakt van Winsum maar soms ook als apart dorp bestempeld wordt. Hier ligt prachtig in het groen de hervormde kerk Obergum. Wat een knus stukje Nederland.
Ik volg in alle vroegte het schelpenpad langs het Winsumerdiep
De hervormde kerk Obergum in Winsum
Huizen bij de Obergum kerk in Winsum
Binnenkort deel 2 van mijn road trip Waddenkust
MEER BLOGS
Meer weten over een eerder bezoek aan noordelijk Nederland? Lees hier alles over mijn stedentrip Groningen.
Of zak een stukje af en ga naar Flevoland waar ik drie bijzondere wandelingen maakte.
Dwaalgasten van Karin van der Molen
Duurzaam op vakantie wordt steeds leuker en makkelijker. Overal zijn initiatieven die rekening houden met mens, milieu, cultuur en natuur. Een nieuwe digitale brochure zet de leukste ecotoerisme-initiatieven van Frankrijk op een rij.
Vegetarisch op hoog culinair niveau bij restaurant Annadata. Foto: Annadata
Mijn eerste reis naar Frankrijk was op culinair gebied geen succes. Als vegetariër at ik vrijwel de gehele vakantie salade chèvre chaud. Eén keer werd ik zelfs een restaurant uitgebonjourd met een ‘Dit is een réstaurant!’, vegetariërs waren duidelijk niet welkom.
Afijn, tijden veranderen en Frankrijk heeft nu genoeg leuke hotspots waar vegetariërs en vegans wél welkom zijn. Atout France heeft een digitale brochure gemaakt (fijn, duurzamer dan papier en altijd bij de hand): Conscious Travel Frankrijk, met fantastische vega restaurants en andere leuke duurzame toeristische initiatieven.
Hotel met duurzame, vegan spa
Een vakantie naar Frankrijk wat duurzamer maken, kan al door de trein te nemen in plaats van auto of vliegtuig. Eventueel huur je ter plaatse een elektrische auto. Of je gaat verder per fiets, een gewone of een e-bike. De volgende stap is een duurzaam hotel. In de brochure viel mijn oog op het kasteel van Massillan in de regio Provence-Alpes-Côte d’Azur. Het hotel is met gebruik van allerlei duurzame middelen gerenoveerd. En er is een bio-spa waar biologische, veganistische producten gebruikt worden. Bij het kasteel hoort bovendien een biologische moestuin van formaat waar de chateau-chef veel van zijn ingrediënten bij elkaar sprokkelt.
Hotel Chateau de Massillan met een duurzame bio-spa. Foto: Chateau de Massillan
Op de zeebodem lopen in Normandië
Dichter bij huis hoop ik me nog een keer aan te sluiten bij de wandelaars in de baai van Mont-Saint-Michel in Normandië. Snuif de lekkere zilte zeelucht op, geniet van het uitzicht op de iconische Mont-Saint-Michel terwijl je met je blote voeten over de zeebodem loopt. Hoe ontspannen kan inspanning zijn?
Wandelen in de baai van Mont-Saint-Michel. Foto: Yvon Boelle-CRT-Normandie
Vegetarisch in Bretagne
Iets zuidelijker zoek ik vervolgens een goed tafeltje bij restaurant Annadata (In Saint-Malo). Was er tijdens mijn eerste reis maar één zo’n restaurantje geweest. Alles is vegetarisch maar dan wel op hoog culinair niveau. Je kunt er eens per maand ook een kookles volgen. Mijn volgende, duurzame, trip naar Frankrijk begint steeds duidelijker vormen aan te nemen.
Vegetarisch restaurant Annadata in Saint-Malo. Foto: Annadata
MEER DUURZAAM FRANKRIJK
Nog veel meer duurzame tips lees je in de brochure Conscious Travel Frankrijk.
Nog een aanrader, fietsen in de Bourgogne wijnstreek. Langs wijngaarden, kastelen en sfeervolle dorpen en stadjes.
De Bourgogne kent vrijwel iedereen van de goede wijnen die er gemaakt worden. Maar het blijkt ook een fantastisch fietsgebied met glooiende heuvels vol wijngaarden en vlakke fietspaden waar ooit treinrails lagen. Een gemoedelijk dorpje met goede restaurants is nooit ver weg. Een lekker Bourgondische, maar ook duurzame bestemming.
Beaune is een mooi beginpunt voor een fietsvakantie in de Bourgogne
We hebben ons verfietst, aldus vriendin Chantal die me gezelschap houdt deze trip. Verfietsen, een prachtig woord, dat houden we er in! Het begint dus goed. We gingen nog even het centrum van Beaune in op onze eerste fietsdag want het Hôtel Dieu is een bezienswaardigheid die je niet mag missen. Het flamboyante oude ziekenhuis met de prachtig gekleurde dakpannen was van 1443 tot 1971 in gebruik. Mooi om door die eeuwen van historie te dwalen. Nu we toch in Beaune zijn, verkennen we gelijk de twee kilometer lange oude stadsmuren met stoere bastions, schattige middeleeuwse straten en de imposante kathedraal Notre Dame.
Hôtel Dieu, het flamboyante oude ziekenhuis in Beaune
Een van de ziekenzalen in Hôtel Dieu in Beaune
Wandelen over de oude muren van Beane, Bourgogne
Maar afijn, we komen om te fietsen en de eigenaren van het sfeervolle Hotel Le Home waar we logeerden hadden keurig uitgelegd hoe we bij het begin van La Voie des Vignes moesten komen. Maar wel vanaf het hotel en niet vanuit het centrum. Een eerste verdwaalmomentje. En een goed moment om het schoolfrans op te halen en de weg te vragen.
Vintage badkamer in het cosy hotel La Home in Beaune
We hebben ons ‘verfietst’ en dus komt de kaart met de fietsroute goed van pas
Wijnen van de Bourgogne
La Voie des Vignes is een 22 kilometer lange fietsroute dwars door de beroemdste wijngaarden en dorpen van de Bourgogne. In de met gestapelde stenen ommuurde wijngaarden is volop werk te verrichten. Voor ons ook trouwens, want de wijndorpen van de Bourgogne liggen op hellingen en dat betekent enkele venijnige klimpartijtjes. Gevolgd door heerlijk ontspannende afdalingen over bijna verlaten wegen. Klinkende namen verschijnen op toegangsborden bij dorpen opgetrokken uit vriendelijk geel gesteente: Volnay, Meursault, Puligny Montrachet… Ze doen ons het water in de mond lopen.
Fietsen langs de La Voie des Vignes in de Bourgogne
Mooie pandjes langs de fietsroute in de Bourgogne
Voie des Vignes naar Santenay
En dat is goed want aan het eind van de Voie des Vignes ligt Santenay met het prachtige wijnhuis van Prosper Maufoux. Een voormalig notaris besloot in 1860 zijn hart te volgen en van wijn zijn nieuwe werk te maken. Geregeld zijn er rondleidingen door de wijngaarden plus een kijkje in de kelders waar houten vaten met het kostbare vocht liggen opgeslagen. Gevolgd door een proeverij met specialiteiten van de Bourgogne in de wijnkelder. Wij mogen bij uitzondering aanschuiven aan een prachtig gedekte tafel in het huis waar François de uit de kelder geselecteerde flessen opent en Pascale (een schat van een vrouw die ooit getrouwd was met iemand van de vierde generatie Maufoux) ons een heerlijke lunch voor zet. We beginnen met een typisch specialiteit van de Bourgogne, de gougeres, een soort uit de kluiten gewassen soesje met kaas. Daarna volgt onder meer koude meiraapsoep en een dessert van aardbeien en ijs van peperkoek.
Het schattige pleintje van wijndorp Santenay in de Bourgogne
Lunchen bij wijnhuis Prosper Maufoux in Santenay.
Voie Verte richting Chalon sur Saône
Twee uur later wijst François ons het begin van onze nieuwe route, de Voie Verte richting Chalon sur Saône. Nu begint het ontspannen fietsen langs het Canal du Centre, volledig vlak alhoewel een pittig briesje uit de verkeerde hoek de benen toch aan het werk zet. Eindeloze velden met koolzaad staan in bloei. We zien een enkele fietser, een handvol wandelaars er skateboarders maar verder hebben we het pad voor onszelf. We passeren boten die geregeld moeten stoppen bij alweer een sluis terwijl wij lekker door kachelen. Bij Chalon sur Saône blijkt Google maps onmisbaar want daar switchen we van de ene Voie Verte naar de andere en dat gaat via een opeenvolging van links- en rechtsafjes door de buitenwijken van de stad.
Vlakke fietsroute langs het water in de Bougogne
Even terug in de tijd in de wijngaarden van de Bourgogne
Bourgogne: B&B Moulin Madame
En dan opeens is daar Givry met aan de rechterzijde van het fietspad Moulin Madame, de B&B voor de nacht. Mijn koffertje is door de fietsverhuurder gebracht en staat al klaar in de rode kamer (die van Chantal in de oranje). Het blijkt een zeer royale kamer met een dieprode muur, een openhaard en een houten balkenplafond. Het diner wordt beneden geserveerd, aan een soort kasteeltafel. Het aperitief is een heerlijk glas Bourgogne Aligoté. Na het eten beklim ik de unieke houten trap en plof in bed. Wat een fantastische eerste fietsdag.
Bestemming bereikt: hotel Moulin Madame
Adellijk logeren na een dag fietsen bij B&B Moulin Madame
Regen in de Bourgogne
Regen, regen, regen, dat was de voorspelling voor de volgende dag en helaas die voorspelling komt uit. We zien vooral de binnenkant van onze capuchons maar proberen zo nu en dan opzij te kijken want het landschap is verbluffend mooi. Veel weilanden en zo nu en dan een wijngaard. Het fietspad is geregeld overkapt met bomen in hun frisse, lentegroene tooi. We proberen de enorme slakken op het fietspad te ontwijken en genieten ondanks het weer van het niet aflatende getsjilp van vele vogels.
Yep, soms komt de regen met bakken uit de hemel in de Bourgogne
Mooie fietspaden onder de bomen in de Bourgogne
De kleurrijke lappendeken van de Bourgogne
Struinen door kasteel Cormatin
Kasteel Cormatin is een heerlijke stop en niet alleen omdat we er even kunnen ontsnappen aan de regen. Het kasteel kent een lange historie en de inrichting is overdadig en kitsch. De rondleiding biedt een indringend kijkje in het leven van vroegere bewoners. Ze hadden vreemde gewoontes, de slaapkamer was een soort publieke ruimte waar iedereen zonder kloppen binnenliep en er werd zelfs gegeten. Naast de slaapkamer ligt een klein kamertje en dat was de privéruimte waar bewoners zich even onbespied konden terugtrekken. Bijzonder is ook het rariteitenkabinet, een kamer vol opmerkelijke objecten als opgezette krokodilletjes en schildpadden waarmee de eigenaren bezoekers wilden imponeren.
Het kasteel van Cormatin, tijd om even van de fiets te stappen
Fietsen in de Bourgogne betekent ook afstappen, bij het kasteel Cormatin bijvoorbeeld
Verrassing: dit is Cluny
De laatste 14 kilometer naar onze stop voor de nacht hebben we het eigenlijk wel gehad met de regen. Maar voor we chagrijnig kunnen worden, is daar Cluny, en wat een aangename verrassing is dat. Een prachtige, kleurrijke stad met een enorme abdij. Die gaan we later verkennen, maar eerst een warme douche in gîte Clos de Abbaye en een setje droge kleding.
Fietsen door de mooie straten van Cluny, Bourgogne
Zaterdagmarkt in Cluny
Wat een verrassing, op het plein tussen onze gezellige gîte en de abdij is ’s zaterdags een markt. Het is dat we nog moeten fietsen, anders had ik zeker enkele artisjokken gekocht. Ze zijn zo groot als volleyballen. In plaats daarvan lopen we door naar de indrukwekkende abdij voor een audiotour. Cluny is met de vele kerken, opgravingen, een gezellige winkelstraat met patisserieën en winkeltjes met lokale producten eigenlijk een stad waar je een hele dag wilt blijven. Nog een petit café dan, want voor de eerste kilometers tot aan de beroemde Tunnel du Bois Clair hebben we wel wat extra cafeïne nodig.
De abdij is een van de bezienswaardigheden van Cluny
De galerij in Cluny, een van de knusse stadjes van de Bourgogne
Op weg naar Mâcon
Het zijn opnieuw pittige hellinkjes. Waar is een e-bike als je er een nodig hebt? Maar het landschap is alweer betoverend. Zeker als, heel verrassend, de zon toch even doorbreekt. En dan is er een tunnel, ruim anderhalve kilometer lang en erg frisjes. In de winter is de tunnel gesloten om de daar levende vleermuizen te beschermen. Na de tunnel zijn de heuvels verleden tijd. Of eigenlijk zijn ze er wel maar we rijden vrijwel continu heuveltje af.
Mooie pandjes langs de fietsroute in de Bourgogne
Fietsen langs wijndorpen en kastelen in de Bourgogne, Frankrijk
Na een tunnel is er weer daglicht: fietsen in de Bourgogne
Benen strekken aan het water
Verrassend snel arriveren we in Mâcon, de meest zuidelijk gelegen grote stad van de Bourgogne. Bij de kathedraal van St. Pierre horen we muziek. Tegenover de kerk ligt het stadhuis waar op zaterdag aan de lopende band trouwerijen zijn. Eén bruidspaar laat via vuurwerk en muziek aan ongeveer de hele stad weten dat ze officieel ‘ja, ik wil’ gezegd hebben. En dat op z’n Frans natuurlijk. Wij slenteren door naar de Saône. Op een terras aan het water naast de Jardin Romantique is het genieten van de vissers en de voorbij varende bootjes. Iets verderop ligt de indrukwekkende pont Saint Laurent, de brug met twaalf bogen. We snappen inmiddels hoe veelomvattend het Bourgondische leven is.
Relaxt fietsen in de stad Macon, Bourgogne
Pasgetrouwd stel in de stad Macon, Bourgogne
Mâcon en verder
Mâcon, aan de rivier de Saône, is het startpunt van nog een fietsroute, de Voie Bleue, want gelegen langs het water. Het is ongeveer 35 kilometer fietsen naar Tournus, beroemd vanwege de kathedraal. Wij overnachten zo’n 10 kilometer voor Tournus bij een zeer landelijk gelegen gîte, Le Moulin de Peroline in Montbellet. In de familiesuite met twee kamers klinkt op de achtergrond onafgebroken het rustgevende geluid van de watermolen. De eigenaar is zo aardig ons naar het restaurant voor die avond te brengen, zodat we niet (het is inmiddels weer gaan regenen) doorweekt aankomen voor het diner. De uitbaters van restaurant La Chaumiere weten wat goed eten is. De presentatie is trouwens ook een feestje, dankzij allerlei bloemetjes lijken de borden op eetbare lentetuinen.
De kleurrijke huizen van Macon in het zuiden van de Bourgogne
Met de trein naar de Bourgogne
Een heerlijk comfortabele manier om naar de Bourgogne te reizen is met de trein. Ga met de Thalys naar Parijs en vandaar verder met regionale treinen of de TGV.
