Amsterdam-Noord heeft ondanks de vele, dure nieuwbouw nog altijd een rafelrandje. Hier kun je nog terecht voor dat ongepolijste van oude industriële panden, kleurige street art en hotspots waar weinig toeristen komen. Deze wandelroute langs duurzaam Amsterdam is iets meer dan 9 km lang.
Wandelen in Amsterdam-Noord, een mix van gloednieuw en oude rafelrandjes
Amsterdam CS, daar begint mijn wandeling. Ik zou direct een veerpont naar Noord kunnen nemen, maar besluit eerst een stukje langs het water aan de centrumzijde te lopen. En dus sla ik linksaf de De Ruijterkade op zodra ik de stationshal uit loop (aan de noordzijde, niet de centrumzijde). Ook hier gaan nieuw en ongepolijst nog samen. De De Ruijterkade gaat over in de Westerdoksdijk en ik passeer het Westerdok met het Gerechtshof, een hotel en chique horeca en kantoren. Maar even later ligt pal aan het water restaurant Meneer Nieges met een van de beste aan-het-water-terrassen van het centrum.
Het Westerdok is de afgelopen jaren enorm veranderd.
Bohemien bij Het Stenen Hoofd
Enkele tientallen meters verder vormt het Stenen Hoofd een van de rafelrandjes van Amsterdam centrum. Hier luier je zomers in hangmat met een alcoholvrij drankje bij pop-up restaurant Paaseiland, al vanaf ’s morgens acht uur open voor een (vegan) ontbijt. Zomers klinken zo nu en dan festivaltonen en hondeneigenaren laten er hun honden zwemmen bij het ministrandje. Misschien staat de The Weeping Elephant er nog. Dit is een kunstwerk van een Afrikaanse olifant die langs verschillende steden reist. Zo sta je weer even stil bij de schoonheid en de kwetsbaarheid van de natuur. Het kunstwerk is gemaakt door Jantien Mook.
Het Stenen Hoofd met een kunstwerk van Jantien Mook
Naar Amsterdam-Noord vanaf Pontsteiger
Een bocht naar links en ik sta in de Van Diemenstraat. Niet de meest gezellige straat van de stad, maar hier ligt wel Pakhuis Het Veem, met Veem House waar interessante voorstellingen te zien zijn. Dan wandel je de brug over en met een bocht naar rechts loop je richting Pontsteiger. Op de brug bij de Westerkeersluis staat trouwens een mooi brugwachterskantoor waar in de toekomst een hotelkamer gemaakt wordt. Het kantoor is ontworpen door Gerrit de Vries van Lux Architecten.
Wat een plek om wakker te worden tijdens een stedentrip Amsterdam
Pontsteiger, een van de iconische nieuwbouwcomplexen in Amsterdam
Wachten op de veerpont bij pontsteiger.
Neem bij Pontsteiger de pont naar Amsterdam-Noord
Wandelroute: street art bij NDSM
Aan het eind van Pontsteiger, net voor het opvallende gebouw met dezelfde naam aan het eind van de pier vertrekken de pontjes naar de overzijde, kies die naar het NDSM terrein. Loop langs BBrood (fantastisch speltbrood verkopen ze daar) en sla linksaf de MS van Riemsdijkweg in tot aan het NDSM-plein. Links zie je een enorme afbeelding van Anne Frank, met de entree naar het nieuwe street art museum STRAAT. Loop je naar rechts dan kom je op een groot, open plein met containers vol graffiti. Toe aan koffie? Op de hoek van het plein zit IJver. Terwijl je hier op het terras een espressootje (of iets anders) drinkt, kun je genieten van de street art. Binnen zitten kan ook. IJver is trouwens een aanrader voor bierliefhebbers, dat wordt hier zelfs in verschillende gerechten verwerkt. De digitale biersommelier geeft tips voor wie moeilijk een keuze uit het bieraanbod kan maken.
Anne Frank op de gevel van street art museum STRAAT
Op het NDSM-plein blijf je kijken naar de kunstwerken op muren en containers
IJver: terras met uitzicht op het NDSM-plein
Noorderlicht: feestje voor vegans
We gaan verder. Net voor de Theo Fransmanbrug ligt aan de rechterkant Noorderlicht, alweer zo’n heerlijke plek aan het water. Een hang-out noemen ze het zelf. Dit is een plek waar veel kan maar niets moet. De menukaart is een feestje voor vegetariërs en veganisten. Altijd een plus. Geregeld zijn er optredens van muzikanten. ’s Winters is Noorderlicht een goede plek maar zomers is deze locatie echt onweerstaanbaar. Kijk even achterom, daar staat naar een grote kraan. Het kost een paar centen maar dan kun je op grote hoogte een nachtje logeren in het Faralda Crane Hotel. Je hebt keuze uit drie suites. Het uitzicht moet fantastisch zijn.
We lopen verder richting Noorderlicht
Slapen op hoog niveau in het Faralda Crane Hotel
Duurzame woonwijk Schoonschip
Via de Papaverweg (leuk die containers met de letters W A T E R) loop ik verder tot de Ridderspoorweg. Ga daar naar rechts tot een het water. Links zie je woonboten liggen in het kanaal. Dit is de duurzame, drijvende woonwijk Schoonschip. De bewoners mochten zelf hun woonboot (laten) ontwerpen. Maar de eis was wel dat ze rekening hielden met het milieu. Goed te zien dat milieubewust ook mooi kan zijn.
Leuk, die containers met WATER erop.
Duurzame, drijvende woonwijk Schoonschip
Amsterdam-Noord: vintageparadijs en appeltaart
De wandelroute gaat terug naar de Papaverweg. En daar naar links. Dus in de richting van NDSM-werf, waar je vandaan kwam. Zodra je weer op de Papaverweg loopt, zie je vrijwel gelijk aan je rechterhand een paradijs voor vintageliefhebbers. Grote hallen vol tweedehands spullen staan te wachten op een nieuwe eigenaar. Over duurzaam gesproken. En ook hier vind je weer een leuke plek om iets te eten en/of te drinken: lunchcafé Waargenoegen. Voor een lunch dus of bijvoorbeeld een heerlijk stuk huisgemaakte appeltaart. Eigenaresse Thaïs is er beroemd om. Binnen is het piepklein, maar bij mooi weer kun je buiten zitten. Of koop wat lekkers in de bijbehorende Buurtsuper om thuis te eten.
Uitgegeten? Loop terug naar de veerpont bij bakkerij BBrood en neem de pont naar Centraal Station Amsterdam.
Sla je vintage slag bij dit fijne adresje in Amsterdam-Noord
Koffie met appeltaart bij Waargenoegen
Met de trein en een IJveer is de leukste manier om naar Noord te gaan. Maar kom je met de elektrische auto, dan zijn er in het NDSM-gebied genoeg oplaadpunten met groene energie beschikbaar. Parkeren kost 1,60 euro per uur, dat is een stuk voordeliger dan in het centrum.
Elektrisch auto opladen bij een laadpunt met groene energie
MEER AMSTERDAM
In Amstedam-Noord ging ik ook op wildpluk-expeditie. We zochten zelf eetbare planten en maakten daar heerlijke gerechten mee.
Op wildpluk-expeditie in Amsterdam
Een van de onbekendere parken van Amsterdam is Park Frankendael. Wat een plaatje. En je vindt er ook enkele horeca-hotspots.
In de tuin van Huize Frankendael ligt een prachtg terras
Hasselt is één van de leukste verrassingen van België. Niet teveel toeristen, wel de Belgische gezelligheid. Wandelend door de stad ontdek je (culinaire) hotspots, musea, groene oases en meer. Thema’s genoeg voor een stedentrip-weekendje weg.
Stedentrip Hasselt, de hotspots
1. Smullen met de smaakroute
Zeg je België, dan denk je aan het Bourgondische leven. Hasselt is daar geen uitzondering op. Sterker nog, de stad doet er alles aan de lokale lekkernijen extra onder de aandacht te brengen. Bijvoorbeeld tijdens een culinaire wandeltocht door de stad. Koop bij de Toerisme Hasselt (Maastrichterstraat 59) voor 9 euro een routeboekje (Smaakroute All-In) met daarin bonnen voor het proeven van lokale specialiteiten. Je krijgt onder meer chocolade, jenever, koffie en speculaas voorgeschoteld. Geniet ondertussen van de fijne gevels en mooie pleinen die je onderweg ziet.
Tijdens de smaakwandeling proef je natuurlijk lokale jenever
Dat moet je even proeven, speculaas van dePaifve in Hasselt
2. Loop de Madammen-route
Vrouwen speelden een belangrijke rol in de historie van Hasselt. Tijdens deze wandeling ontdek je alle ins en outs. Zo is het Modemuseum Hasselt een aanrader. Vanwege de tentoonstellingen, maar ook vanwege het gebouw dat vroeger het Grauwzusterklooster was. What’s in a name? Ook in het Begijnhof met een heerlijke groene oase is tegenwoordig een museum/galerie. In Kunstcentrum Z33 bewonder je hedendaagse kunst.
Rustmomentje: een begijnhof in Hasselt.
Jeneverstokerij in kloosterhoeve
Het Jenevermuseum is ondergebracht in een oude stokerij. En die stokerij was dan weer gevestigd in de hoeve van het Witte Nonnenklooster. Leuk trouwens om meer te leren over deze drank die in Nederland ook veel geproduceerd werd. En om te proeven. Gosh, wat is er veel variatie in soorten jenever. Weer wat geleerd. Ook de Grote Markt was een plek waar sterke vrouwen de scepter zwaaiden. Veel weduwen werden waardin en runden een herberg of café.
De brochure met de Madammen-route is voor 3,50 euro te koop bij Toerisme Hasselt (Maastrichterstraat 59).
Veel weduwen hadden vroeger een café in Hasselt
3. Wandelen: Architectuur in Hasselt
Heel soms moest ik even slikken tijdens mijn architectuur-verkenning van Hasselt. Sommige gebouwen zijn nogal uniek. En dat kan fantastisch zijn, maar soms is het ook heel erg wennen. Wat niet wegneemt dat ik blij ben dat zulke gebouwen ook een plek krijgen in de stad. Ik merk zo nu en dan trouwens dat ik een stijl die ik 20 jaar geleden spuuglelijk vond, nu opeens kan waarderen. Dus wie weet ben ik bij een volgend bezoek aan Hasselt heel blij om bijvoorbeeld het Gerechtsgebouw van architectengroep TWINS te zien.
Opvallende architectuur: het Gerechtsgebouw van Hasselt
In het centrum van Hasselt staan nog veel klassieke gebouwen, zoals het Stadhuis
Architectuur-stromingen in Hasselt
Duidelijk wordt wel dat Hasselt een stad is die steeds vernieuwt, van de knusse gebouwen op de markt tot de nieuwe woon- en werkwijken. Zoals bij de Slachthuiskaai, waar een nieuw leefgebied verrezen is. Wat een lekkere locatie, zo aan het water. Daar vlakbij, aan de overkant van het water, zie je op een muur een prachtig street art werk van ROA (een Belgische graffiti artiest uit Gent) van een enorme uil op een muur. De architectuurroute kost 2 euro en is te koop bij Toerisme Hasselt.
Een werk van graffiti artiest ROA
4. Ontdek: Street art in Hasselt
Welke wandeling je ook kiest (of als je gewoon lekker aan het slenteren/winkelen bent), je ziet geregeld kunstwerken op de buitenmuren. Meer dan 100 (internationale) kunstenaars hebben hun, vaak keurrijke, sporen achtergelaten. Wie meer wil weten over de street art in Hasselt kan een app downloaden (Street Art Cities) met alle informatie over de kunstenaars. Of haal bij de VVV en kaart met daarop een fietsroute én een wandelroute langs de mooiste werken. Af fietsend zie je gelijk een stuk meer van de stad. Zin om nog wat verder te fietsen? Rijd door naar Domein Kiewit, een rustig, groen park aan de stadsrand. Daar zoek je een plekje op het terras van Koe-vert, een restaurant gerund door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Een goeie lunchlocatie!
Een van mijn favoriete street art werken (van akajimmyc) in Hasselt
Zonnetje erbij? Dan kies je voor het terras van restaurant Koe-vert
Gezond lunchen bij restaurant Koe-vert
5, 6, 7. Drie keer shoppen in Hasselt
Wat winkels betreft heeft het compacte Hasselt een heerlijk royaal aanbod van hotspots en klassiekers. Het maakt dus niet uit of je hart sneller gaat kloppen van exclusief en superdeluxe, verrukkelijk vintage of juist van totaly trendy. Bij het Toerisme Hasselt zijn drie plattegronden te halen waarop alle adressen in jouw favoriete stijl staan aangegeven.
Vintage vondsten bij tweedehands winkel Assepoes
Vintage vondsten bij tweedehands winkel Assepoes
Mijn favoriete winkels
- Seventy One (Minderbroederstraat 7), een retrowinkel met kleding en meer in de stijl van toen.
- Woonwinkel Oui, (Aldestraat 50) met prachtig design voor in huis, veel in ingetogen Scandinavische stijl. Een winkel vol verleidingen dus.
- De Fietsbar (Minderbroedersstraat 54) is dé koffieplek voor fietsfanaten. Terwijl jij je cafeïnegehalte weer op peil brengt, kan hier je fiets gerepareerd worden. Ook slenteraars zijn overigens welkom voor drankje of lunch.
- Tweedehandskledingwinkel Assepoes (Bampslaan 37) voor de mooiste retrovondsten. En als je tweedehands koopt, treft je niet alleen unieke stukken aan, je bent ook ook lekker milieuvriendelijk bezig.
- Coffee bar Mucho Gusto (Zuivelmarkt 44) is dé plek voor een oppeppend rustmomentje. Echt goede koffie die ook goed is voor de koffieboeren.
- So Sweet (Dorpsstraat 32) voor hippe kleding in een heel eigen stijl met een lekker vette knipoog naar jaren 50 en 60.
- De Sky Lounge (Torenplein 8) op de 19de verdieping van het Radisson Blu hotel is een mooie afsluiter van een dag shoppen en wandelen. Uitkijkend over Hasselt gaat de dag over in de avond.
Mooie interieurspullen bij woonwinkel Oui
Koffietijd bij Mucho Gusto
Vanaf de 19de verdieping is dit het uitzicht vanuit de Sky Lounge
So Sweet verkoopt hippe kleding met een vintage uitstraling
De Fietsbar, fietsreparatie-atelier en koffie-/lunchadres
8. Leuk en duurzaam: Veranderstad Hasselt
Een duurzame stedentrip wordt voor steeds meer mensen belangrijk. Sommige dingen zijn snel te regelen. Met het openbaar vervoer reizen bijvoorbeeld. Ter plekke vegetarisch of vegan eten is in bijvoorbeeld Hasselt ook geen enkel probleem. Ben je op zoek naar meer duurzame initiatieven, check dan de kaart van Veranderstad Hasselt waarop zo’n 50 duurzame initiatieven staan aangegeven. Niet allemaal geschikt voor de stedentripper, maar er staan ook volop tips op (denk aan restaurants, tweedehands winkels) waar je wel iets aan hebt tijdens een weekendje weg in België. Alvast één tip. Restaurant De Levensboom (Leopoldplein 44) is het perfecte adres voor vegetariërs, vegans en andere dierenliefhebbers. Okay, nog een tip: Oxfam Bookshop (Dorpsstraat 21) met zo’n 12.000 tweedehands boeken. Voor een prikkie sla je een fijn boek op de kop om te lezen in de trein naar huis.
Verrukkelijk vegan eten bij restaurant De Levensboom
Scoor nog even een tweedehands boek bij Oxfam
Meer informatie over wat te doen in deze stad vind je op de website Visit Hasselt.
Natuur is één van de redenen waarom ik zo graag in Italië ben. Eten is een goede tweede! En ik ben in goed gezelschap. Hier mijn tips voor top restaurants in Trentino.
Italië en eten zijn bijna synoniem. Als je een Italiaan op Facebook volgt, merk je dat het zelden over politiek of de crisis gaat maar des te vaker over eten. Italianen raken pas echt van slag als ze lezen over pizza met ananas of pasta met tomatensaus uit de magnetron.
Restaurants in Trentino: bio-boerderij Agritur Dalaip dei Pape
Biologisch lunchen op de boerderij
Ben je in de buurt, ga dan zeker naar bio-boerderij Agritur Dalaip dei Pape (loc. Dalaibi (vlakbij passo Cereda), Primiero). De ligging alleen al: op een heuvel omgeven door bergtoppen. Alleen vanwege het uitzicht zou ik hier al een paar uur op het terras willen doorbrengen. De broers Massimo en Daniele zwaaien hier de scepter op deze biologische boerderij. Daniele staat in de keuken, Massimo geeft me een rondleiding over de boerderij. Ik pluk kruisbessen en bosaardbeitjes, volg de kippen op hun tocht door de velden en bewonder hun eieren. Massimo geeft en route uitleg over de verschillende biologische kruiden waarna we doorlopen naar de bijenkorven. Massimo haalt een soort zeef uit een van de korven met daarop bijenpollen in allerlei kleuren. Er zijn in totaal 17 kleuren, afhankelijk van de bloemen waarop de bijen veel komen. Nooit gerealiseerd dat dat zo is.
Massimo geeft me een rondleiding over boerderij Agritur Dalaip dei Pape
Versgeplukt fruit in Trentino, Italie
Verschillende kleuren bijenpollen
Een deel van al dat lekkers uit de tuin zie ik terug op mijn bord als ik aan tafel zit, met dat heerlijke uitzicht op de Dolomieten in de verte. Terwijl een roofvogel een prooi zoekt, geniet ik van versgebakken brood met anijszaad en rucola van de boerderij. De plannen voor de rest van de middag vergeet ik.
Uitzicht over de Dolomieten, Trentino, Italie
Tip: restaurants in Trentino
Na een paar dagen in Trentino ben ik er bijna van overtuigd dat je bij elk restaurant waar je binnenloopt fantastisch kunt eten. Alles is zo heerlijk vers en vol van smaak want zongerijpt. Veel ingrediënten komen uit de buurt want Trentino is een vruchtbare regio. Hier enkele fijne restaurants waar ik genoot van lunch of diner.
- Bij La Primoteca in Predazzo ligt het zwaartepunt op pastagerechten. Je kunt kiezen uit huisgemaakt of pasta van Felicetti, de beroemde pastafabriek uit Predazzo. Wat hun pasta anders maakt dan andere soorten is het water dat ze gebruiken. Heel puur, het stroomt zo van de Dolomieten. Felicetti is de hoogste pastafabriek ter wereld, beweren ze zelf. Hoef je niet meer te rijden, bestel er dan een fles Brezza Riva bij, een heerlijk droge spumante uit de Trentino regio.
Bij La Primoteca in Predazzo ligt het zwaartepunt op pastagerechten
- Pizzeria Excelsior in Cavalese kies je voor een gourmet pizza op niveau. Alessandro Gilmozzi staat al ruim 20 jaar in de keuken. Naast zijn Michelinster-restaurant El Molin, heeft hij dus ook een pizzeria. Gilmozzi gebruikt moedergist, dat gist in de kom en niet in je buik, zo wordt beweerd. Het levert in elk geval een heerlijke bodem op.
Restaurants in Trentino: Pizzeria Excelsior in Cavalese
- Locatie, locatie, locatie, daarvoor ga je naar restaurant Miola in Predazzo (maar dan buiten het dorp, met uitzicht over de vallei). De sfeer is huiselijk en het eten lekker traditioneel. Kok Elisabeth serveert in deze voormalige boerderij het eten van een traditionele bergkeuken. Dit is een plek waar ik graag nog een keer aanschuif.
Kok Elisabeth maakt verse pasta
In restaurant Miola in Predazzos krijg je veel verse, biologische groenten
MEER ITALIE
Altopiano delle Pale in Trentino
Camping Calvello in Trentino, Italie
In de Duitse Bocht liggen tientallen Duitse Waddeneilanden, bewoond en onbewoond. Dus als je alle Nederlandse Waddeneilanden gezien hebt, is het tijd om naar de buren te gaan.
Even in je eigen wereldje in een Starndkorbe op Sylt
Sylt, het chique eiland
Sylt is de meest noordelijke van de Duitse Waddeneilanden. Het eiland schurkt genoeglijk tegen Denemarken aan. Sylt is eigenlijk niet meer dan een lange, smalle strook land met 40 kilometer strand. Het eiland wordt jaarlijks met tonnen zand aangevuld omdat de Waddenzee er vooral neemt en weinig geeft. En met een eiland dat op sommige punten slechts 500 meter breed is, kun je niet al teveel missen.
Fietsen naar de vuurtoren op Sylt (Duitsland)
Duitse Waddeneilanden en Strandkorbe
Eén blik op dat strand bij het dorp Kampen en je begrijpt waarom Sylt zo populair is. Het zachtgele zand staat vol met witte Strandkorbe met blauw/witte kussens. Deze tweepersoons strandstoelen bieden bescherming tegen zon, wind en eventueel de spiedende ogen van andere gasten.
Genieten van de zon op Waddeneiland Sylt
Couture op het strand
Iets eten of drinken met uitzicht op zee is natuurlijk geen probleem. Restaurant Kaamps7 (het vroegere Grand Plage) bij Kampen ligt in de duinen en deze sunset locatie is zó populair dat reserveren voor een diner is aan te raden. Verder naar het zuiden ligt Sansibar, de meest hippe strandtent van het eiland en beroemd in heel Duitsland. De rich & famous komen er onder meer voor de grote collectie wijnen. Sansibar ligt afgelegen in een duinpan beschut tegen de wind, vlak aan het strand. Het terras, de picknickbanken in het duin en de trap voor de standtent zijn altijd afgeladen vol met trendy gasten in een opvallend couture-outfitje.
Lunchen aan het strand in Sylt. Grand Plage heeft inmiddels een nieuwe eigenaar
Lunchen bij restaurant Sansibar op Sylt
Sylt: Keitum en Kampen
Dorpen vol met oude huizen met rieten daken maken ook dat Sylt zo’n aantrekkelijk eiland is. Vooral Keitum is de perfectie zelve met witte, sprookjesachtige huizen met rieten dakdekking. Daar woonden vroeger de kapiteins, nu zijn er restaurantjes, winkeltjes en theetuinen. Allemaal mooi, verzorgd en uitnodigend.
In het mondaine Kampen hebben Bulgari, Hermes, Joop!, Vuitton en andere dure merken in de oude pandjes een aantrekkelijk onderkomen gevonden. Chic en charmant. En dan is er natuurlijk de natuur.
Je kijkt je ogen uit al fietsend over waddeneiland Sylt
Op Sylt staan vele prachtige, rietgedekte huizen
Sprookjesachtig Sylt, het meest chique Duitse Waddeneiland
Natuurgebieden op Sylt
“Fiets zeker even naar het natuurgebied de Ellenbogen, het meest noordelijke stukje van Sylt én van Duitsland”, raadt de eigenaresse van het hotel waar ik logeer aan als ik haar ’s morgens bij het ontbijt om tips vraag. De fietstocht er naartoe door duinen met paarse, bloeiende heide en langs loslopende schapen is verrukkelijk rustgevend. Rond de Ellenbogen staat de wind standaard op standje storm. Hier trotseren natuurliefhebbers de elementen. Zorgvuldig geföhnd haar van chique wandelaars verandert in een minuut in een ongecontroleerde warboel. Ook dit is Sylt.
Schapen hebben volop de ruimte op het eiland Sylt
Hoe sterk is de eenzame fietser… op Sylt
Uitwaaien op het uiterste noordpuntje van Sylt
Op Sylt vind je bijna altijd wel een rustig stukje strand
Föhr, het familie-waddeneiland
Hoe anders is de sfeer op het gemoedelijke Föhr. De eerste toeristen kwamen in 1819, 61 mensen om precies te zijn. Nu nemen jaarlijks 150.000 vakantiegangers de veerboot naar het eiland, vrijwel allemaal Duitsers. Sylt en Föhr, een groter verschil tussen buureilanden is nauwelijks denkbaar. Al op het vasteland kun je zien wie naar welk eiland gaat, meent Klaus Boje, een bewoner van Föhr: “Normale mensen gaan naar Föhr, die anderen naar Sylt”, lacht hij. Die ‘anderen’ blijken welgestelde Duitsers te zijn. Als de jetset naar Sylt gaat, volstaat ze met de mededeling dat ze naar Het Eiland gaat, de overige 34 Duitse Waddeneilanden voor het gemak vergetend.
Een oude strandkar op het Waddeneiland Fohr
Hallig, de ondergelopen eilandjes
“Föhr is populair bij families omdat het veilig is voor kinderen, meent Klaus: “Het ligt in de beschutting van andere eilanden en daardoor is er geen gevaarlijke branding.” Klaus doceert verder over de hallig, brokjes land uitgestrooid in zee. Sommigen zijn bewoond. Deze eilandjes zonder dijken hebben een groot nadeel: enkele keren per jaar lopen ze onder water. Vandaar dat de huizen allemaal op heuveltjes gebouwd zijn. Voor de kinderen betekent dat dat ze soms 30 tot 35 dagen per jaar niet naar school kunnen.
Een nieuwe dag op Fohr, een van de Duitse Waddeneilanden
Grafstenen met een verhaal
Klaus neemt bezoekers vaak mee naar de begraafplaatsen zoals die van de St. Laurentii kerk omdat daar de historie zo van de stenen af te lezen is. Zo is er de grafsteen met daarop tulpen en rozen. De tulpen hangen; de mannen uit de familie zijn allemaal overleden. De rozen staan alle nog fier overeind: de moeder (grote roos) en de drie dochters leven nog. Er is ook de steen van Matthias Petersen, een walvisvaarder die tijdens zijn leven maar liefst 373 walvissen ving. Vandaar zijn bijnaam Lucky Matthew. Jarenlang verdienden de mannen van Föhr hun geld met walvisvangst. Toen dat minder werd en de inkomsten daalden, vertrokken velen van het eiland, op zoek naar een beter leven elders. “New York is de grootste stad van Föhr”, grijnst Klaus. “Alleen daar al wonen naar schatting tussen de 7000 en 10.000 nazaten van bewoners van Föhr. Ook in San Francisco woont een royale hand vol.”
Een van de rijkversierde kerken van Fohr
Hollandse dijken op Föhr
Vanaf de dijk bij Dunsum is het eiland Amrum te zien. Als zee en wind meewerken, loop je zomaar over het wad naar dit buureiland. Zo niet, dan is een strandwandeling van 15 kilometer van Dunsum naar Wyk een goed alternatief. Of pak de fiets. Diverse routes leiden langs de dorpjes. Favoriet is het dorpje Nieblum. Daar zijn lanen met lindebomen met daartussen de oude Friese huizen van kapiteins en andere rijke lieden. Ik stop even bij het museumpje in Oevenum. De energieke bejaarde Heie leidt me in rap tempo, ononderbroken pratend, rond in zijn museum over het dagelijks leven op Föhr door de eeuwen heen. “Ah, je komt uit Nederland’, bemerkt hij. Waarna hij uitweidt over de Hollandse inbreng door de jaren heen. Nederlanders kwamen hier eeuwen geleden al. Zij bouwden eind 15de eeuw veel van de dijken die het eiland nog altijd tegen de zee beschermen.
Terug in de tijd op het Duitse Waddeneiland Fohr
Kuren op waddeneiland Borkum
Het zou een Nederlands Waddeneiland kunnen zijn zo dichtbij ligt Borkum, op slechts vijftig minuten met de ferry vanuit Eemshaven. Anderhalve eeuw geleden kwamen de rijken al naar Borkum, flanerend over de strandpromenade in chique jurken en strakke zomerpakken. In speciale strandkarren gingen ze de zee in voor een dompeling in het gezonde zilte water.
Moderne Strandkorben op het Duitse eiland Borkum
Wadlopen op Borkum
Geen jurk te zien, wel stoere rubber laarzen tijdens de wadwandeling. Terwijl ik al glibberend in de modder mijn evenwicht probeer te bewaren, legt gids Heinrich uit dat er 2700 soorten planten zijn en 300 tot 600 soorten algen. En dat schelpen zich net onder het zand schuil houden voor hongerige vogels en pas bij hoogwater weer tevoorschijn komen. Opmerkelijk is het verhaal over de schelp die via een lange slurf in het zuurstofloze zwarte zand kan blijven ademen. Uitbundig gelach en besmuikt gegrinnik klinkt bij de demonstratie van het slurfje. In het rappe Duits gaat voor mij als Nederlander zo nu en dan een grap verloren, desondanks is het wadlopen zeer vermakelijk.
Wadlopen over de glibberige modder op het wad van Borkum
Onder en in die modderlaag blijkt nog best veel te leven
Wadwandelen op Borkum, er mag gelachen worden
Zeehondjes in de branding
Nog meer dieren blijken bij eb vlak aan het strand te zien. Tientallen zeehondjes zonnen op de drooggevallen zandbank. Via een wandeling over het strand kun je bij laagwater zomaar op enkele meters afstand komen. De natuur is mooi meegenomen, maar velen komen naar Borkum om te kuren. Vroeger werden de sanatoria druk bezocht. Dat kan nog altijd maar er zijn modernere (en luxere) alternatieven voor mensen zonder kwaaltjes.
Zeehonden spotten op waddeneiland Borkum
Wellness met waddenmodder
Wellnesscentrum Gezeitenland biedt ontspannende behandelingen en er is een zwembad met een speciale attractie: een golfstroom die zo sterk is dat je er zelfs op kunt surfen. Ik kies voor de meest populaire wellnessbehandeling: de Schlickpackung met dezelfde stinkende smurrie die ik tijdens een wadwandeling op de zeebodem zag liggen. Volkomen ontspannen en ondanks een ferme douchebeurt nog altijd ruikend naar modder plof ik enkele uren later neer op de terrasjes op de boulevard met de prachtige bouwwerken in Victoriaanse stijl. Zo dicht bij huis en toch zo anders dan onze eigen Waddeneilanden.
De mooie flaneerboulevard van Borkum
Hoe kom je op de Duitse Waddeneilanden?
Je kunt met de trein naar Sylt. De snelste optie brengt je er in 9 vanaf Utrecht of Amsterdam. Naar Föhr en Borkum gaan (auto)ferries. Ben je eenmaal op Sylt dan kun je met de trein terug naar het vasteland en per bus of zelfs per fiets naar Borkum.
MEER DUURZAME VAKANTIES
Liever naar Frankrijk? Ga dan eens fietsen in de Bougogne.
La Voie des Vignes in de Bourgogne
Of trek de bergen in, de Dolomieten in het noorden van Italië zijn zo fabelachtig mooi en afwisselend.
De Dolomieten in Italie
Gent (België) claimt de vega hoofdstad van Europa te zijn. En dat omdat deze supergezellige Vlaamse stad de meeste vegetarische restaurants per hoofd van de bevolking heeft. Bovendien is er in Gent iedere donderdag veggiedag waarbij plantaardig eten gepromoot wordt. Ik was in Gent voor een bijeenkomst van Foodunfolded.
Kunst op je bord, en allemaal plantaardig
Foodunfolded is een digitaal platform dat als doel heeft mensen bewuster te maken van alles wat met voedsel te maken heeft. En dat is soms even schrikken. Zo leer ik dat een derde van ons voedsel wordt weggegooid. Een derde!!! Een schokkende hoeveelheid die je aan het nadenken zet. Een belangrijk deel daarvan komt van huishoudens. In Nederland gooien we volgens Milieu Centraal zo’n 40 kilo per persoon per jaar in de vuilnisbak. Dat kan anders. En het goede nieuws: verspil je geen voedsel, dan bespaar je 140 euro per jaar.
Nog een aandachtspuntje: het plastic dat gebruikt wordt als verpakkingsmateriaal.
Vegan in Gent
Tijdens de bijeenkomst van Foodunfolded in Gent was ik een avond en een dag lang omgeven door gepassioneerde mensen die de wereld een beetje duurzamer willen maken. Bijvoorbeeld door voedselverspilling te verminderen. Maar vaak ook door vegan of in elk geval vegetarisch te eten. En in deze veggie hoofdstad van Europa kun je ook als er geen food event is, fantastisch vegan en vegetarisch eten.
Ook lekker, vegan chocolade
Betaalbaar biologisch bij BE O
Voor de lunch ging ik naar BE O Versbar (Heilige Geeststraat). Eigenlijk een adresje dat je tot de dag van vertrek moet bewaren omdat BE O ook een biologische markt is. En een grote ook. Om de plastic soep in de oceanen terug te dringen, is er zo min mogelijk in plastic verpakt. Veel producten schep je zelf uit tonnen. Dat gaat waarschijnlijk ook voedselverspilling tegen want je hoeft niet meer een kilo van iets te kopen terwijl je 150 gram nodig hebt. Hoe vaak kom je niet een aangebroken pak van iets tegen, achterin de kast en al geruime tijd over de datum? Wat ook opvalt: biologisch is hier heel betaalbaar. Er is trouwens sinds kort ook een BE O in Antwerpen.
Bij de BE O Versmarkt koop je natuurlijk biologische groenten
Minder verpakkingsmateriaal dankzij producten in tonnen bij BE O Versmarkt
Vers biologisch brood bij BE O Versmarkt in Gent
Plantaardig lunchen bij BE O Versbar
Toen BE O Versmarkt in 2015 opende kwam er ook al snel een juicebar, waar onder meer de overschotten van de Versmarkt werden verwerkt. Yep, no-waste! Inmiddels is er een heel restaurant met heerlijke, biologische en betaalbare gerechten. O ja, en alles is plantaardig. Ik geniet bij BE O Versbar van een royale kom vegan bieten-geroosterde bloemkoolsoep met zuurdesembrood. Heerlijk. Wat is dit een fijne lunchplek! Het oude gebouw oogt lekker industrieel, de inrichting is Scandinavisch en er is veel licht dankzij de enorme lichtkoepel. Saai is het hier nooit. Er is van alles te zien omdat de winkel en het restaurant naast elkaar liggen.
Plantaardig lunchen bij BE O Versbar in Gent
Lunchen bij het restaurant van BE O
Vegan lunchen bij restaurant BE O Versbar in Gent
Verrukkelijke fast food: Frites Atelier
Fastfood wordt naar een heel nieuw niveau getild bij het chique Frites Atelier (hoek van de Groentenmarkt en de Langemunt). Nou hebben de Belgen sowieso al niet te klagen over goede patat. Maar Belgische patat is vaak in dierlijk vet gebakken. Niet geschikt voor vegetariërs en vegans dus. Maar ik liep niet binnen bij Frites Atelier voor een zak frites maar voor de nieuwe veganistische aubergineburger met humus, koriander en augurkjes. Net als alles hier is ook deze vegan burger een geesteskind van niemand minder dan top-chef Sergio Herman. En man o man, wat is die burger lekker.
Frites Atelier in Gent voor een vegan burger en vegan friet
De vegan burger van Frites Atelier in Gent
Meer duurzaam eten in België
Zoals gezegd, tijdens de Foodunfolded bijeenkomst in Gent sprak ik verschillende mensen met een passie voor eten én voor onze planeet. En er was een tiengangendiner met gerechten van vijf fantastische Belgische chefs die vegan koken tot kunst verheven hebben. Waanzinnig om een avond lang prachtig ogende, plant-based gerechtjes geserveerd te krijgen. Het gerecht met rooksmaak van Pieter Jan Lint leek net een schilderij. Met een verrassing. Toen ik het deksel optilde, kringelde geurige rook omhoog. Het water loopt me nog in de mond als ik naar de foto’s kijk.
Gerechtje met rooksmaak van Pieter Jan Lint
Restaurant Humus x Hortense, Brussel
De eigenaren van restaurant Humus x Hortense gaven ook een presentatie. Gosj, wat wil ik graag een keer in hun restaurant in Brussel eten. Bij Humus x Hortense is niet enkel het eten duurzaam, ook de kleding van het personeel, het servies, de meubels et cetera. Zelfs de cocktails die ze schenken worden van restafval van groente en fruit gemaakt. Bij veel andere restaurants wordt dat ‘afval’ weggegooid. Dit is echt no waste in optima forma. Tijdens het marathon-diner proef ik onder meer de gele biet met noten terrine en sorbet van gefermenteerde wilde appel van chef Nicolas Decloedt.
Een gerecht van restaurant Humus x Hortense uit Brussel
Plantaardig mét Michelinster
En dan zijn er de plaatjes van Arabelle Meirlaen, een Michelinster-chef die onder meer gefermenteerde rode kool met kaviaar van spirulina serveert. Wat een feestje, en niet alleen om te zien. Haar restaurant in Marchin serveert ook een volledig plantaardig menu. Nog een restaurant voor het wensenlijstje voor een volgend vegan-toertje door België.
Mooi, die kaviaar van spirulina
MEER BELGIE
De rommelmarkt op zondag in Namen
De IJzerenleen in Mechelen
Namen of Namur (België) is een perfecte bestemming voor een duurzaam weekendje-weg. Het ligt dichtbij Nederland en je vindt er volop tweedehands- en vintagewinkels. Lekker ‘groen’ en heel erg leuk, dat hergebruiken en zoeken naar unieke spullen. 7 Tips voor een duurzame stedentrip.
Iedere zondagochtend rommelmarkt langs de Maas in Namen
Vintage en verzamelwoede
Belgen staan bekend om hun verzamelwoede. Misschien zijn er wel de meeste verzamelaars per km2 van de wereld, leer ik van mijn gids in Namen. Onze zuiderburen blinken bovendien uit vanwege hun goede smaak én het combineren van stukken uit verschillende periodes. Het zuiden schijnt wat traditioneler te zijn dan het noorden van het land. Maar in Namen is voor iedereen wel iets moois te vinden.
Winkelen in de tweedehands winkels van Namen
1. Koffie & Kopen bij Art salon
Namen is een stad waarvoor je een beetje je best moet doen. Het heeft niet die instant-charme van steden als Luik, Brugge en Gent, om maar een paar Belgische toppers te noemen. Maar een beetje moeite doen is ook wel eens leuk. En des te fijner als je dan koffie of iets anders drinkt bij een trouvaille als Art Salon, een bar in Rue de la Croix 39 waar bijna alle vintage meubelen waarop en waaraan je zit ook te koop zijn.
Koffie, kijken en kopen bij café Art Salon in Namen
Vrijwel alles wat je ziet bij café Art Salon is ook te koop
2. Vintagewinkel: Vinyl en meer
Natuurlijk zijn ook in Namen (of Namur) de standaard bezienswaardigheden als de kerk, het marktplein met stadhuis en andere knusse stadspleintjes vol terrassen. Ook zijn er her en der huizen met bijzonder mooie art deco gevels. Een kwestie van opletten dus.
Duurzame stedentrip Namen, Belgie
En dan sta ik opeens voor platenwinkel Ramd’Âm aan de Rue des Carmes 52. Met vinylplaten maar ook cd’s en boeken. Dit is een snoepwinkel voor muziekliefhebbers. Voorin de winkel staat een bijzondere machine gemaakt door de grootvader van de eigenaren. Vraag vooral even uitleg daarover aan de twee neven Simon en Jérémy Arnould. De twee organiseren ook geregeld evenementen, met mooi weer zijn er zelfs mini-concerten in de tuin.
LP’s en ander vinyl scoren bij platenwinkel Ramd’Am
3. Vintagestijl kleding- en schoenenwinkel
Niet alle vintage is oud, zo blijkt bij Un p’tit coin de parapluie in de Rue des Carmes 15. Het lijkt allemaal tweedehands vintage maar het is vooral heel veel moois in vintagestijl. Op zich heel handig, want des te groter dat die leuke schoenen of jurk ook in jouw maat verkrijgbaar zijn. Maar eerlijk is eerlijk, het is wel minder duurzaam.
Vintage look maar spiksplinternieuwe schoenen bij Un p’tit coin de parapluie
Un p’tit coin de parapluie in Namen
4. Tweedehands bij Ravik Boutik
Het ligt een beetje buiten het centrum (Boulevard d’Herbatte 8, aan de andere kant van het spoor) maar voor echte snuffelaars is Ravik Boutik een paradijsje. Dit is zo’n traditionele tweedehandswinkel waar je gebruikte meubels, keukengerei, serviezen, boeken en lp’s en veel meer vindt. Uitgestald in grote hallen. En er is iedere dag wel iets nieuws te vinden want dagelijks zijn er zes vrachtwagens op pad om goederen op te halen. Eens per maand kunnen mensen naar de winkel komen met kapotte spullen. Vrijwilligers proberen het te repareren terwijl jij in Repair Café koffie drinkt.
Maar bij Ravik geven ze ook meubels een tweede leven in de houtfabriek waar nieuwe meubels gemaakt worden van delen van oude meubels. Een mooi voorbeeld van circulaire economie. Deze up-scale eco-meubels worden verkocht bij Madame Ravik in Saint-Servais, net buiten Namen.
Loodsen vol tweedehands spullen bij Ravik Boutik in Namen
Servies en tweedehands curiosa bij Ravik Boutik
5. Antiek en curiosa in Namen
Schuin tegenover Ravik Boutik vind je Depot Vide Maison, met mooie antieke vondsten en hebbedingen. Dit is zo’n winkel waar je lekker kunt grasduinen en opeens bij de kassa staat met een voorwerp waarvan je eigenlijk niet eens weet wat het is. Laat staan dat je ooit bedacht had dat je het wilde hebben. Maar juist dat zijn mooie herinneringen aan een bezoek aan een stad.
Antiek en curiosa bij Depot Vide Maison in Namen
6. Concept store Insolite n’Co
Terug naar het centrum waar Concept store Insolite n’Co in de Rue du Collège 2 een niet te missen adres is. Een grote winkel vol prachtige tweedehands meubels en objecten. En dat alles in verschillende stijlen, van lekker kneuterige vintage tot industrieel. Ik heb even spijt dat ik met de trein ben, in dit soort gevallen mis je een auto waarvan je de kofferbak kunt volladen.
Tweedehands concept store Insolite n’Co in Namen, Belgie
7. Brocante in de buitenlucht
Iedere zondag is er Brocante de Jambes op de kade langs de Maas met uitzicht op de citadel aan de overzijde. Het is een kleinschalige en knusse rommelmarkt met (hobby-)handelaren die oud spul de deur uit doen voor kleine prijsjes. Na een bezoekje hier ga je naar huis met een tweedehands jasje voor vijf euro, wat bijzondere glaasjes voor 50 cent of iets anders. Via de Pont de Jambes loop je naar de Citadel voor een mooi uitzicht over de stad en vandaar weer het centrum in.
Koopjes scoren op de rommelmarkt op zondagochtend in Namen
De Citadel van Namen torent boven de stad uit
MEER BELGIE
- Nog zo’n stad die niet in ieders top vijf van Belgische steden staat is Mechelen. Maar ook dit is een verrassend mooie en gezellige stad.
- Niet alleen in Namen is een goede duurzame winkelstad, Antwerpen is dat ook. Dit zijn de leukste tweedehands en vintagewinkels in Antwerpen.
Het marktplein in Mechelen
Ik was al eerder in Wallonië (België) en verzamelde toen deze tips voor Namen.
De brug naar de Citadel van Namen
Een dag de natuur in, urenlang rondslenteren in bossen, duinen, natuurgebieden en dan ’s avonds een maaltijd maken met zelf geplukte ingrediënten. Klinkt goed toch? Hier twee boeken die je op weg helpen bij het wildplukken. Plus enkele do’s en don’ts.
Eetbare planten en bloemen zoeken in het wild
Wildplukken, mag dat?
Soms wel, soms niet. In Nederland zijn er regels, ook op het gebied van wildplukken. Officieel mag je niet zomaar een bos binnen wandelen en een tas of mand vol laden met bloemen, bladeren en vruchten. Je kunt er zelfs een boete voor krijgen. De dingen die wij lekker vinden, vinden dieren vaak ook aantrekkelijk, dus eigenlijk halen we hun voorraadkast leeg. Wildplukkers wijken bovendien geregeld af van de paden, wat de leefomgeving van dieren nog meer verstoord. Maar houd je je aan een paar regels, dan wordt het wildplukken vaak oogluikend toegestaan. Dus:
- blijf op de paden
- verstoor het leven van de dieren niet
- pluk planten niet met wortel en al
- pluk van één plant slechts enkele blaadjes zodat wat achterblijft verder kan groeien
- pluk alleen een bescheiden hoeveelheid voor eigen gebruik
- pluk geen zeldzame planten, bloemen, paddenstoelen of vruchten
Strand, weiland, bos, vrijwel overal kun je eetbare planten en vruchten vinden
Wildplukplekken in Nederland
Er zijn tegenwoordig ook plekken waar wildplukken wél mag. Er is zelfs een wildplukwijzer website waar veel wildplukplekken in Nederland op staan aangegeven. En heel handig, er staat ook bij wat je er kunt vinden, vaak met foto om het vinden van de juiste plant of vrucht makkelijker te maken. Om het helemaal makkelijk te maken, kun je een app downloaden zodat je alle info altijd bij de hand hebt.
Veel rozebottels zijn ook eetbaar en bevatten veel vitamine C
Boeken over wildplukken
Voor beginners is een boek over wildplukken erg handig. Zeker omdat je sowieso moet weten wat eetbaar is en wat giftig. En waar moet je op letten bij het plukken. Was en kook bijvoorbeeld alles wat je vindt op plekken waar honden uitgelaten worden. En pluk niet langs drukke wegen en dichtbij fabrieken. Alle uitlaatgassen en dergelijk dalen ook neer op de planten in de berm of komen in het grondwater terecht.
Wildpluk-tips: De Smaak van Wildplukken
De Smaak van Wildplukken
Het boek ‘De Smaak van Wildplukken’ begint met een uitgebreide uitleg over regels, wat je in welke soort natuur kunt vinden en tips over het plukken zelf. Dan komen per jaargetijde de beste wildplukgewassen aan bod. Planten die je altijd probeerde te vermijden worden opeens interessant, zoals de grote brandnetel. Handig zijn ook de tips hoe je kunt voorkomen dat je nog urenlang jeuk hebt na het plukken van de brandnetels. De vele foto’s en tekeningen helpen je de juiste ingrediënten (lees planten/paddenstoelen/bloemen) makkelijker te vinden in de natuur.
Gids De Smaak van Wildplukken: zelf brandnetel-pesto maken
Recepten met wilde planten
Bij iedere plant/vrucht staat een recept met de gevonden natuurlijke ingrediënten. Van de grote brandnetel kun je bijvoorbeeld heel goed pesto maken en ook paardenbloem is eetbaar. Ook een van mijn favoriete groenten, de zeekraal, staat erin. De eerst volgende keer dat ik op de Waddeneilanden of in Zeeland ben ga ik op zoek. Tot die tijd koop ik een bakje bij de supermarkt.
Wildplukken: ook de paardenbloem is eetbaar
De Smaak van Wildplukken door David Hamilton, KNNV Uitgeverij
De Natuur op je Bord
Het tweede wildplukboek is: ‘De Natuur op je Bord’, en ook dit is een mix van tips, uitleg en gerechten. Hier lees ik de tip dat je het best ’s morgens op een droge, zonnige dag kunt plukken nadat de dauw opgedroogd is. De lente en zomer blijken de grootste leveranciers van verse, wild geplukte groenten op je bord.
Gids voor wildplukkers: De Natuur op je Bord
Wat ik deze lente zeker eens wil proberen, zijn de kappertjes gemaakt van paardenbloemknopjes. En de dunne pannenkoekjes met brandnetel zien er ook leuk uit. Dit zijn ook planten die ik bij mij in de buurt vast makkelijk kan vinden. Dit tweede boek geeft iets minder uitleg per plantensoort, dus echte newbies hebben iets meer aan het eerste boek. In dit boek staan wel meer recepten.
Ook proberen: sushi van daslook (boek: De Natuur op je Bord)
De Natuur op je Bord door Katelijne Mannaerts, KNNV uitgeverij
